Actueel

Het verschil: buien of regen?

Regen of een bui? (Ton de Brabander)

Meteorologen hebben verschillende termen voor neerslag. Je hoort 't ook regelmatig op de radio of tv, want ook de 'weermensen' hebben het de en keer over buien, de andere keer over regen of buiige regen. Wanneer gebruiken we welke term? Je leest het hier!

Regen
Regen, regengebieden of neerslagzones. In principe bedoelen we hetzelfde met deze termen. Vaak gaat het hier over een (groot) gebied van regen en dus niet de kleine gebieden met regen. Zo'n groot gebied wordt altijd veroorzaakt door de aanwezigheid van een storing. Bij een storing hoort een zogeheten front, een scheidslijn tussen warme en koude lucht. Zo'n front duwt de lucht grootschalig omhoog. Tijdens dit proces koelt de lucht af en condenseert, met als gevolg een groot gebied met wolkenvorming. Is die bewolking dik genoeg, dan worden de wolkendruppels groot genoeg en volgt regen of motregen. Deze neerslag valt dan ook grootschalig, ofwel in een groot gebied. Vaak is er dan sprake van gestage en langdurige (mot)regenval. 

fronten_doorsnede.jpg
Een schets van een doorsnede van fronten.

In bovenstaande afbeelding wordt het proces wellicht wat duidelijker. De warme lucht boven Dublin beweegt richting Londen en Amsterdam. Aangezien warme lucht lichter is dan de koude, glijdt deze in eerste instantie over de koude heen. Dit resulteert in een opwaartse beweging, waarbij de grootschalige condensatie en wolkenvorming plaatsvindt, gevolgd door de gestage regenval. 
De koude lucht die vanuit links op Dublin afkomt brengt ook een regenzone, maar wat meteen opvalt is dat de hoek tussen de warme en koude lucht een stuk groter is. Het frontvlak is steiler en dat heeft ook gevolgen voor de neerslagintensiteit. De lucht stijgt een stuk sneller, waardoor de wolkenvorming sneller gaat. De regenval krijgt een wat meer buiig karakter (in korte tijd meer regen, afgewisseld door minder harde regen) en dit noemen we buiige regen.

Voorbeeld van een regenzone (10-04-2021)
Voorbeeld van een regenzone (10-04-2021)

Buien
Dan zijn er, niet te vergeten de buien! Buien kunnen op meerder manieren ontstaan. Soms ontstaan buien midden in een frontale zone, of door stijgende lucht in berggebieden. Maar meestal ontstaan ze voornamelijk door temperatuurverschillen tussen lage en hoge luchtlagen. Warme lucht is dus lichter dan koude lucht. Als een pakket warme lucht aan de grond warmer is dan zijn omgeving, stijgt deze. En stijgende lucht, daarvan weten we inmiddels, koelt af en kan condenseren. Vervolgens ontstaan wolken en daarna, mits het proces doorgaat ook regen. Het klinkt hetzelfde als bij de regenzone, maar er zijn wel degelijk verschillen. In de eerste plaats zijn deze stijgende luchtpakketjes plaatselijk. Dat is ook de reden wat de bui het lokale karakter geeft.

Dat buien een lokaal karakter hebben zie je duidelijk op het Buienradar beeld van gisteren (5-5-2021). Vergelijk dit beeld nog maar eens met die van de regenzone.
Dat buien een lokaal karakter hebben zie je duidelijk op het Buienradar beeld van gisteren (5-5-2021). Vergelijk dit beeld nog maar eens met die van de regenzone.

Stijgende lucht een stuk heftiger
De stijgende luchtbewegingen zijn vele malen sterker dan bij de grootschalige luchtbeweging. De enorme lokale stijgende luchtbewegingen maakt dat een buienwolk soms tot 10-12 km hoog in de atmosfeer kan groeien. De sterke turbulente luchtstromen geven de cumulus- en cumulonimbus-wolken ook de karakteristieke bloemkool structuur. Het condensatieproces, dus de wolkenvorming is ook vele malen sterker en dat maakt dat een gewone stapelwolk in korte tijd ineens kan uitgroeien tot een zware onweersbui. De productie van neerslag is ook veel heftiger en daarom vallen er bij buien veel grotere druppels of soms ook hagel. Kortom een bui kan in korte tijd veel neerslag produceren, waarna het ook ineens weer droog kan zijn.

Bloemkool-structuur van cumulus en cumulonimbus (Joyce Derksen)Bloemkool-structuur van cumulus en cumulonimbus (Joyce Derksen)

2021-05-06 13_30_04-Films en tv.jpg
Het ontstaan van buien: door grote temperatuurverschillen tussen lage en hoge luchtlagen, stijgen pakketjes warme lucht en ontstaan buien.

Het lokale karakter van de bui (Ria Overbeeke)
Het lokale karakter van de bui (Ria Overbeeke)

En vandaag?
Een storing trekt vandaag over Frankrijk en België en schampt later vanmiddag het zuidoosten van Nederland. Dit resulteert daar in een bewolkt weerbeeld en wat gestage lichte regenval. In de rest van het land komen enkele lokale buien voor. Dus vanmiddag is een mooi moment om op de Buienradar de buien van het regengebied te onderscheiden. Overigens hebben buien en regen natuurlijk 1 ding met elkaar gemeen: je wordt er nat van...

Regen vs buien
Regen vs buien, het onderscheid is vanmiddag is op Buienradar te zien.

Meer over het lokale karakter van buien en de onvoorspelbaarheid qua locatie lees je in de blog "Buien als popcorn'


06-05-2021 om 12:45 door William Huizinga

Een moment geduld aub...
Een moment geduld aub...