Vanmiddag, en ook in het weekend gaat er regelmatig motregen vallen. En daar heeft de buienradar het lastig mee. Soms motregent het, terwijl er op de buienradar niets te zien is. En dan wordt je toch nat. Maar Buienradar zou Buienradar niet zijn als we geen oplossing voor dat probleem hadden bedacht; De motregenradar! In deze blog leggen we uit waarom de gewone buienradar moeite heeft met motregen en waarom je op de motregenradar de motregen wel kunt zien.
De regenradar in Herwijnen. Foto: Ab DonkerEerst even wat uitleg over de werking van de buienradar (of eigenlijk de regenradar) In Nederland staan twee regenradars van het KNMI: in Den Helder en Herwijnen. Deze scannen 24 uur per dag elke 5 minuten de complete hemel af, op zoek naar regendruppels. Ze overlappen elkaar zodat je altijd een compleet beeld hebt. De beelden van deze twee radartorens worden met gegevens van radartorens in Groot-Brittannië, België en Duitsland samengevoegd tot één beeld in onze Buienradar.
Een radar zendt radiogolven uit. Deze radiogolven gaan maar door, totdat ze objecten tegenkomen, zoals bijvoorbeeld regendruppels. Raakt een radiogolf regendruppels, dan wordt het signaal teruggekaatst naar de radar. De radar heeft een ontvanger en die is altijd op zoek naar deze teruggekaatste signalen. Als zo’n signaal wordt opgepikt, wordt dat gezien als regen. Het totaalplaatje van al deze opgevangen signalen wordt omgezet in de bekende Buienradar. Door het verschil in tijd te meten tussen het verzenden en ontvangen van zo’n radiogolf, kan bepaald worden hoe ver de regen van de radar verwijderd is. Door te kijken hoe sterk het signaal is wat terug komt, kan bepaald worden hoe hard het momenteel regent.
Het regent licht dichtbij de radartoren. Het signaal komt dus niet zo sterk terug, maar wel erg snel, omdat het minder afstand hoeft af te leggen.
Het regent hard op grotere afstand van de radar. Het duurt dus langer voordat het signaal terug is bij de radar, maar het signaal is wel sterker.
Als het ver weg van de radar heel hard regent, zal het dus lang duren voordat er een signaal terug komt van een regendruppel. Dit signaal is echter nog wel heel sterk, waardoor de radar weet dat het er hard regent. Als het dichtbij licht regent, zal het signaal snel terug gekomen zijn, maar niet zo sterk zijn.
Zutphen, Marcel Bosch
En daar zijn we dan dicht bij de reden dat motregen zo moeilijk te zien is voor een regenradar. Want de grootte van de druppel is dus ook belangrijk voor het terugkerende signaal. Hoe groter de druppel, hoe makkelijker de radiogolf weerkaatst wordt.
Dit is de situatie bij regen. Doordat de druppels groot genoeg zijn, reflecteren ze het signaal van de radar.
Maar motregen bestaat uit hele kleine druppeltjes, veel kleiner dan normale regen. Deze druppels zijn eigenlijk te klein om door de radar opgevangen te worden. De golven die de radar uitzendt, gaan bijna dwars door deze kleine druppels heen, en worden dus ook niet teruggekaatst naar de radar. Hierdoor wordt nauwelijks of geen signaal opgevangen door de radar en blijft het beeld leeg op de radar.
Dit is de situatie bij motregen. Doordat de druppels zo klein zijn, schieten de radarstralen er gewoon voorbij. Er reflecteert niks terug, waardoor het op de radar lijkt of het droog is.
Daarnaast kan het ook voorkomen dat de bewolking waaruit de motregen valt heel laag hangt. De radar scant de lucht vanaf zo'n 1500 meter hoogte. Motregen kan ook vallen uit bewolking die maar op 500 tot 1000 meter hoogt hangt. De radar scant daar overheen en ook dan blijft het radarbeeld leeg.
Westzaan, Kees Jak
Maar, zoals gezegd, om dat probleem op te lossen heeft Buienradar de motregenradar ontwikkeld. Het is eigenlijk geen radar, maar een inschatting van waar motregen kan vallen met behulp van een aantal andere meetmogelijkheden. Het gewone radarbeeld wordt gecombineerd met grondwaarnemingen, satellietbeelden en gegevens over de dikte van het wolkenpakket. Aan de hand daarvan wordt zo goed mogelijk motregen in beeld gebracht. Nieuwsgierig? Check hier de motregenradar. Wel nog even een kleine disclaimer: doordat satellietbeelden overdag met zonlicht gedetailleerder zijn, werkt de motregenradar ook het beste overdag als de zon op is.
