Door een hogedrukgebied hebben we dit weekend te maken met rustig weer. Dat, in combinatie met heldere nachten, voldoende vocht en nauwelijks wind, zorgt ervoor dat er flink wat mist kon ontstaan.
Mist is eigenlijk niets anders dan een wolk die het aardoppervlak raakt. Waar gewone wolken ergens tussen enkele honderden meters en een paar kilometer boven de grond zweven, vormt mist zich direct bij de grond. Dat gebeurt wanneer de lucht daar zo sterk afkoelt dat de waterdamp die erin zit niet langer in gasvorm kan blijven. Het vocht condenseert dan op kleine stof- of zoutdeeltjes in de lucht, zogenaamde condensatiekernen, waardoor minuscule druppeltjes ontstaan die samen de mist vormen.
Voor het ontstaan van mist zijn een aantal omstandigheden nodig: er moet voldoende vocht in de lucht aanwezig zijn, het aardoppervlak moet flink afkoelen (bijvoorbeeld bij een heldere nacht), en er moet nauwelijks wind staan. Zodra het harder waait, mengt de lucht zich te veel, waardoor de mist vaak snel verdwijnt.
Verschillende soorten mist
Niet iedere mist is hetzelfde, in Nederland komen verschillende soorten mist voor.
Zo is er grondmist, ook wel bekend als ‘koeienpotenmist’. Deze ondiepe mistlaag blijft dicht bij het aardoppervlak hangen en vormt zich vooral boven vochtige plekken zoals sloten of weilanden, wanneer de lucht bijna stilstaat.
Een andere bekende vorm is stralingsmist, die ontstaat tijdens heldere, windstille nachten waarin het aardoppervlak sterk afkoelt. De afkoeling zorgt ervoor dat de lucht vlak boven de grond verzadigd raakt met vocht, waarna de mistlaag zich vormt en bij een zwakke wind langzaam kan aangroeien.
Advectiemist wordt niet lokaal gevormd, maar wordt aangevoerd. Deze ontstaat wanneer relatief warme, vochtige lucht over een kouder oppervlak stroomt, bijvoorbeeld over de Noordzee of een sneeuwdek. De lucht koelt dan af en het vocht condenseert tot mist.
Dan is er nog de minder natuurlijke industriële mist, waarbij luchtvervuiling of extra vochtdeeltjes dienen als condensatiekernen en de vorming van mist versterken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als er veel vuurwerk is afgestoken, vandaar dat deze vorm ook wel vuurwerkmist wordt genoemd.
Waarom blijft mist soms zo lang hangen?
In de herfst en winter kan de mist soms lang blijven hangen. Dat komt doordat de zon in deze seizoenen laag aan de hemel staat en de grond dus minder snel opwarmt. Als er ook nog eens weinig wind staat, blijft de lucht koud en vochtig: ideale omstandigheden voor mist. Soms lost de mist niet eens op, maar verandert het in een lage wolkenlaag, een zogeheten stratus, die de hele dag het uitzicht belemmert.
Alleen wanneer de zon krachtiger wordt en de temperatuur aan de grond stijgt, kan de lucht weer meer vocht bevatten. De kleine druppeltjes waaruit de mist bestaat, verdampen dan en de nevel trekt langzaam op.
Hoewel mist veel mooie plaatjes oplevert, kan het in het verkeer behoorlijk gevaarlijk zijn.
Wanneer het zicht door mist wordt beperkt tot minder dan tweehonderd meter, spreken we van dichte mist, en bij minder dan vijftig meter van zeer dichte mist. Mist beïnvloedt niet alleen wat je ziet, maar ook hoe zichtbaar je zelf bent. Mistlampen vóór mogen worden ingeschakeld bij slecht zicht door mist, regen of sneeuw, doorgaans bij minder dan tweehonderd meter zicht. Mistachterlichten mogen echter alleen aan wanneer het zicht minder dan vijftig meter is, en uitsluitend bij mist of sneeuw. Bij regen zijn ze verboden, omdat hun felle licht andere weggebruikers kan verblinden of misleiden.
Wat kunnen we dit weekend verwachten?
Afgelopen nacht ontstond er in het hele land opnieuw mist. Vooral in het noorden bleef die lang aanwezig, en daar gaat de mist in de loop van de dag over in lage bewolking. Op andere plekken in het land trekt de mist langzaam op zodra de zon wat meer kracht krijgt, en is er meer ruimte voor de zon.
Komende nacht wordt het in het hele land bewolkt. Daardoor koelt de lucht minder sterk af en is de kans op nieuwe mist veel kleiner dan de afgelopen nacht. Wie dus had gehoopt op nog een fotogenieke, nevelige ochtend, zal morgenochtend waarschijnlijk een beetje teleurgesteld worden.
