Na alle boosheid en verontwaardiging over 'te slappe teksten', is de grote vraag die achterblijft: is het klimaat nou wel of niet wat opgeschoten met de klimaattop in Brazilië?
De Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva, die de top organiseerde, vindt van wel. De wereld stond op deze top voor een keuze, zegt hij: "Doorgaan of opgeven. Wij hebben voor de eerste optie gekozen." Toch zullen veel anderen de vraag niet zo gemakkelijk kunnen beantwoorden. Klimaatwetenschappers kijken vooral naar één ding: gaat de uitstoot van broeikasgassen voldoende snel naar beneden? Dat valt nog maar te bezien.
'Mag nooit bij adaptatie alleen blijven'
Er zijn wel stappen gezet op het gebied van klimaatgeld. Ontwikkelingslanden krijgen meer financiering om zich aan te passen aan het veranderende klimaat, ook wel adaptatie genoemd. Maar het mag nooit blijven bij 'adaptatie' alleen, zegt Rob van Dorland.
Van Dorland is degene die het werk van het VN-klimaatpanel IPCC (adviesorgaan overheid) in Nederland coördineert, en werkt bij het KNMI. "Adaptatie alleen is als dweilen met de kraan open, en bovendien wordt het klimaatbeleid dan een stuk duurder", zegt hij.
Er zijn twee soorten klimaatmaatregelen: degene die ervoor zorgen dat de uitstoot van broeikasgassen naar beneden gaat, de oorzaak van klimaatverandering. En daarnaast aanpassingsmaatregelen, omdat het klimaat sowieso sterk verandert. Zo zijn er hogere dijken nodig, bredere rivieren en meer groen in de stad tegen hitte.
Trots op afgelopen tien jaar
Na jarenlang klimaatconferenties te hebben bezocht, sinds het Parijse klimaatakkoord in 2015, is dit de laatste top voor Van Dorland. De pensioenleeftijd nadert. Op zo’n top is het zijn taak te beoordelen of wat er gebeurt recht doet aan de wetenschap. "Ik ben er trots op dat ik dit tien jaar heb mogen doen", zegt hij.
Als bijna 200 landen onderhandelen, gaat het niet meer over de klimaatwetenschap. Die is al eerder samengevat en vastgesteld; door de wetenschappers zelf in het VN-klimaatpanel IPCC, en daarna eveneens door al die landen.
In een speciale vergadering stemmen daartoe alle regeringen woord voor woord in met een samenvatting van de wetenschap. Dit is juist om te voorkomen dat er opnieuw discussie over ontstaat tijdens een klimaattop, die er eigenlijk voor bedoeld is om af te spreken hoe de opwarming kan worden beperkt.
Moeizaam verlopen
Van Dorland beaamt dat de bijeenkomst in Belém moeizaam verliep. "We misten de eerdere constructieve bijdragen van Amerikanen wel", zegt hij. De regering van Donald Trump was er niet bij in Brazilië, en de Amerikaanse president heeft zijn land teruggetrokken uit het Parijse klimaatakkoord.
Van Dorland hoopte dat er ferme stappen op het gebied van het verminderen van uitstoot van broeikasgassen zouden worden gezet. Twee jaar geleden sprak de wereld voor het eerst af om het gebruik van fossiele brandstoffen langzaam af te bouwen.
"Wegbewegen", werd dit toen genoemd, van de fossiele energiebronnen gas, olie en steenkool. "Dat dit gebeurde was een grote verrassing", zegt hij, "want het gebeurde in de Verenigde Arabische Emiraten, en dat is toch een oliestaat."
Extremen nemen toe
Van Dorland wijst erop dat de zorgen over klimaatverandering intussen niet minder worden, eerder groter. En daar merken mensen wereldwijd al veel van. "De extremen in het weer lijken sneller toe te nemen dan verwacht, terwijl de ambitie bij regeringen om er wat aan te doen juist lijkt af te nemen."
De zeespiegel stijgt steeds sneller, perioden van droogte nemen toe, net als extreme hitte en hevige regenval. "Tijdens de bijeenkomst van het IPCC in Peru, vier weken geleden, zeiden de mensen die op Jamaica wonen: we hebben geen idee wat we gaan aantreffen als we weer thuis zijn."
Hun eiland werd getroffen door orkaan Melissa, met dodelijke slachtoffers tot gevolg. "Voor hen is klimaatverandering soms echt al een kwestie van leven of dood."
Kantelpunten
Net als veel andere klimaatwetenschappers is Van Dorland ongerust over wat de kantelpunten in het klimaat worden genoemd. Bijvoorbeeld het mogelijk stilvallen van de oceaanstroming AMOC, waardoor het klimaat in Nederland ingrijpend zou kunnen veranderen.
Het maakt dat Van Dorland vaak denkt bij de onderhandelingen: schiet eens een beetje op. Dat er pas na dertig jaar klimaatonderhandelingen voor het eerst gesproken wordt over de bron van het probleem, ergert hem.
"Die onderhandelingen gaan erg traag. Er had al veel eerder over het verminderen van fossiele brandstoffen gesproken moeten worden. Dat is heel lang met succes tegengehouden door een aantal olieproducerende landen."
Bron: RTL Nieuws, Heleen Ekker
