Bijna iedereen heeft het over de Russische Beer. Dat is de koude periode die op komst is. Het is inmiddels al koud, maar in het weekend en begin volgende week komt de temperatuur nauwelijks boven het vriespunt uit. En het gaat nog veel kouder aanvoelen.
De Russische Beer
Een hogedrukgebied boven Scandinavië zorgt voor een oostelijke aanvoer van koude, droge arctische lucht. Dit hogedrukgebied blijft ongeveer een hele week daar liggen. Dat betekent dat we een koude periode ingaan. Vanaf zondag komt de temperatuur met moeite boven het vriespunt uit. 's Nachts vriest het matig, lokaal zelfs streng. Strenge vorst betekent dat het -10 graden of kouder is. Normaal gesproken wordt het eind februari in de nachten plus één graad en overdag 7 graden.
Hoe bijzonder is deze winterkou?
De laatste tientallen jaren komt in Nederland de Siberische kou niet meer zo vaak voor. Dat kan een gevolg zijn van klimaatverandering, maar dat is een thema voor een volgende keer! De dagrecords voor de laagste maximumtemperatuur in De Bilt in deze periode zijn als volgt:
- 26 feb 1909: -2,6 graden
- 27 feb 1920: -4,0 graden
- 28 feb 1904: -1,6 graden
- 1 mrt 1946: -1,0 graad
- 2 mrt 1965: -0,8 graden
De vraag is of deze records volgende week worden gebroken. Waarschijnlijk worden op de thermometers de records bij lange na niet gebroken, maar voor jouw gevoel wel! In meteorologische termen spreken we van de gevoelstemperatuur.
Wat is gevoelstemperatuur en hoe wordt deze bepaald?
Het woord zegt het eigenlijk al... de gevoelstemperatuur is de temperatuur die je op je huid voelt. Soms ligt deze veel lager dan de actuele temperatuur, maar af en toe kan de gevoelstemperatuur ook wel hoger aanvoelen. Met de actuele temperatuur wordt de temperatuur van de lucht bedoeld. De wind en de luchtvochtigheid hebben een effect op hoe respectievelijk koud of warm de lucht aanvoelt. In combinatie met de actuele temperatuur en het tempo waarmee men warmte uitstraalt, wordt de gevoelstemperatuur bepaald.
Op een winderige dag verlies je door je huid veel vocht door verdamping. Daardoor wordt van de warmte rond je lichaam afgevoerd en dus voelt het kouder aan. Hoe krachtiger de wind, hoe sneller is het tempo van vochtverlies. De volgende grafiek duidt aan hoe koud het voelt met verschillende windsnelheden:
Dus met een actuele temperatuur van 0 graden en een windkracht 4, voelt het als -5 graden aan! Vanaf zondag tot tenminste volgende week vrijdag komt de gevoelstemperatuur niet hoger dan -5 graden. Dat voelt toch erg koud aan, vooral 's ochtends op de fiets! Een lagere gevoelstemperatuur door wind staat in het Engels bekend als "wind chill". Het is nogal toepasselijk!
Als de actuele temperatuur meer dan 20 graden is, speelt de wind een kleinere rol in het bepalen van de gevoelstemperatuur. Het effect is dan sowieso verwaarloosbaar klein. Wat wel een rol speelt, is de luchtvochtigheid. Als je het warm hebt, zweet je. Wanneer de luchttemperatuur hoog genoeg is, verdampt het water in je zweet.
Bron: CC BY-SA 3.0, Wikipedia
Daardoor koelt het lichaam af. Een hoge luchtvochtigheid zorgt echter voor een kink in de kabel! Door de hoge luchtvochtigheid ligt het tempo van verdamping lager en dus ook het tempo van afkoeling. Daardoor voelt het juist warmer aan dan de actuele temperatuur. Dat kan weer leiden tot gezondheidsproblemen zoals zonnesteek. Hieronder is een grafiek met de warmte-index. Met bijvoorbeeld een actuele temperatuur van 30 graden en een luchtvochtigheid van 75% voelt het als 36 graden!
Bron: National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) via Wikipedia
Momenteel hoefden we geen zorgen te maken over te hoge temperaturen! Integendeel, houd maar de wanten, de extra kleding, de muts en de sjaal maar bij de hand. En voor de gevoelstemperatuur ... check Buienradar hier!
