Morgen begint de meteorologische winter, maar in het weerbeeld is daar weinig van terug te zien. Voorlopig is winterkou ver te zoeken en is het bij ons vaak grijs weer. Voor echt winterweer moet je de oceaan oversteken: in de Verenigde Staten is de winter wél ingevallen, en de komende weken kan het daar vaker raak zijn.
Morgen veel wind
Komende nacht klaart het breed op en kan de temperatuur nog even goed zakken. In het oosten zou het lokaal nipt tot vorst kunnen komen met op meerdere plaatsen vorst aan de grond. Wie weet wordt dit wel het meest winterse moment van de komende week.
Overdag wordt het morgen een graad of 7. De zuidenwind trekt echter flink aan (windkracht 4 tot 7) waardoor het voor het gevoel een stuk kouder zal zijn! De dag begint nog met zonnig weer - vooral in de oostelijke helft - maar door een naderend warmtefront neemt de bewolking vanuit het westen toe en gaat het licht regenen. In het zuidoosten blijft het waarschijnlijk zo goed als droog.
De frontenkaart voor maandagmiddag. Er ligt dan een zogenaamd warmtefront over het westen van Nederland. Tegelijkertijd liggen de isobaren (witte lijnen) dicht op elkaar, wat betekent dat er veel wind staat.
Dinsdag en woensdag bewolkt
Overmorgen en ook woensdag krijgen we te maken met de uitgestrekte storing die op de bovenstaande weerkaart nog boven Groot-Brittannië ligt. Deze trekt bij ons in de lengte over, waardoor deze twee dagen lang blijft 'slepen' over onze omgeving met bewolkt weer tot gevolg. Zowel dinsdag als woensdag kan de zon af en toe tevoorschijn komen, maar dit stelt weinig voor. De neerslagactiviteit van de storing neemt tegelijkertijd wel af, waardoor het meestal droog zal zijn. Met 8 of 9 graden is het zacht voor begin december.
Donderdag en vrijdag wat zon
Op donderdag en vrijdag trekt de storing naar het oosten weg en daardoor is er weer wat meer ruimte voor de zon. Het blijft naar verwachting overal droog en de middagtemperaturen liggen rond een graad of 8. Dat het weer wat helderder wordt, betekent ook weer kans op koude nachten: in de nacht naar vrijdag en de nacht naar zaterdag zou het in het binnenland, als het 'meezit', een graadje kunnen vriezen. Dit is echter nog erg onzeker; een beetje extra bewolking is genoeg om de temperatuur ’s nachts gewoon ruim boven het vriespunt te houden.
De weersverwachting voor de komende werkweek.
Ook daarna nauwelijks winterkansen
Vanaf volgend weekend wordt de weersverwachting onzekerder, maar de kansen op serieus winterweek blijven zeer beperkt tot een week of twee vooruit. Dat is goed te zien aan de temperatuurpluim hieronder: hoewel de grijze onzekerheidsmarges wat groter worden, haalt de onderkant zelfs in de nachten amper het vriespunt. Er zijn aanwijzingen dat het vanaf volgend weekend zelfs nog wat zachter wordt, doordat er een diepe zuidwestelijke stroming op gang komt. Lagedrukgebieden kunnen dan ook meer invloed uitoefenen, waardoor de wisselvalligheid waarschijnlijk toeneemt.
De temperatuurpluim voor De Bilt voor de komende twee weken. (Bron: KNMI)
Winterkou in Noord-Amerika
Hoe anders is het aan de andere kant van de oceaan. Vooral gisteren heeft een winterstorm veel sneeuw achtergelaten in een strook over het noorden van de Verenigde Staten. Het gaat op diverse plaatsen om 15 tot 30 cm verse sneeuw, en rond de Grote Meren is lokaal nóg meer gevallen door zogenoemde lake-effect sneeuw. De timing is verre van ideaal: dit weekend reizen miljoenen Amerikanen terug naar huis na Thanksgiving, en door het winterweer zijn veel vluchten geannuleerd.
Sneeuw gisteren in Iowa. (Bron: Jared Mcnett)
Ook vandaag valt er nog sneeuw rond de Grote Meren. Het bijbehorende lagedrukgebied trekt in de komende 24 uur verder door richting Québec (Oost-Canada).
Aan de achterzijde van het lagedrukgebied waait de wind uit het noorden en daarmee stroomt momenteel zeer koude lucht, afkomstig vanuit het Noordpoolgebied, over een groot deel van Canada en de VS uit. Vandaag liggen de maximumtemperaturen in een groot gebied onder het vriespunt en 's nachts komt het tot strenge vorst in delen van het Midden-Westen.
Afwijking van de temperatuur op 1500 meter hoogte in de Verenigde Staten vanmiddag. De sneeuwdepressie ligt hier boven Michigan. De paarse kleuren duiden op temperaturen van ongeveer 13-15 graden beneden normaal. (Bron: WXCharts)
SSW
Na de huidige kou-uitbraak in Noord-Amerika lijken er daar meer winterkansen aanstaande in december. Een belangrijke oorzaak hiervoor is een zogenaamde Sudden Stratospheric Warming (SSW). Dit is een ingewikkeld proces dat vaak gevolgen heeft voor het weer op de gematigde breedtegraden, waaronder de Verenigde Staten en Europa. Kort samengevat houdt een SSW in dat de stratosfeer (op ongeveer 10 tot 50 km hoogte) in korte tijd sterk opwarmt. Daardoor verzwakt de poolwervel – een krachtige windcirculatie rond de Noordpool – en kan koude lucht vanuit het poolgebied makkelijker uitstromen richting de lagere breedtegraden. Meer details over de werking en de gevolgen van een SSW lees je in deze blog van een paar jaar geleden.
Het verschilt per SSW of en waar sprake is van een winteruitbraak. Dat kan in Europa zijn; de winterweek in ons land in februari 2021 volgde bijvoorbeeld op een SSW. Andere keren krijgt juist Rusland of Noord-Amerika ermee te maken.
Afgelopen week vond een opvallend vroege SSW plaats; in november gebeurt dat maar zelden. Het huidige winterweer in de VS lijkt overigens niet direct door deze SSW veroorzaakt, omdat het meestal een week of twee duurt voordat de verstoring vanuit de stratosfeer “doorwerkt” naar de troposfeer, de onderste luchtlaag waarin ons weer zich afspeelt. De uitwerking van de recente SSW zien we waarschijnlijk wel in december: dan verwachten Amerikaanse weerdiensten meer winters weer - met name in het noorden en noordoosten van de VS - dankzij de zwakke poolwervel.
