Na een paar weken met relatief gematigd zomerweer in delen van Europa, weet warme lucht het continent komende week te bereiken. Terwijl de uitzonderlijke hittegolf in Scandinavië eindelijk ten einde is gekomen, verplaatst het zwaartepunt zich nu naar het zuiden en midden van Europa, waar een nieuwe, felle hittegolf zich lijkt aan te dienen.
Extreme hittegolf Noord-Europa voorbij
Vrij grote delen van Europa hadden de afgelopen weken te maken met wisselvallig zomerweer en vrij gematigde temperaturen. Vooral het gebied rond de Alpen beleefde een koele, sombere en natte julimaand door veel lagedrukinvloeden. In Scandinavië en Finland was dat een heel ander verhaal, daar had men vanaf begin/half juli te maken met een uitzonderlijke hittegolf die vele records heeft gebroken. De temperaturen stegen wekenlang tot in de Poolcirkel dagelijks boven de 25 of zelfs 30 graden! Een weerstation in Lapland heeft maar liefst 26 dagen op rij maximumtemperaturen boven de 25 graden gemeten, zoals te zien in de grafiek hieronder. Ter vergelijking: in De Bilt is een dergelijke reeks nog nooit voorgekomen sinds het begin van de metingen, het record staat daar op 18 aaneengesloten zomerse dagen. Inmiddels zijn de temperaturen in Noord-Europa wel weer naar een gebruikelijker niveau gedaald en is het ook wisselvalliger geworden.
Een Fins weerstation in de Poolcirkel noteerde 26 zomerse dagen op rij. (Bron: Nahel Belgherze via X)
Opbouw van hitte in Europa
We bevinden ons momenteel klimatologisch gezien nog in de warmste periode van het jaar (half juli tot half augustus), waardoor hitte niet ongebruikelijk is. Maar om hitte te krijgen in Europa is wel een bepaalde luchtdrukverdeling nodig: het liefst een hogedrukgebied boven het continent waardoor warme lucht uit Afrika naar het noorden kan stromen. In grote lijnen is dat wat de komende tijd gaat gebeuren en daarom kunnen delen van Europa zich gaan opmaken voor een (felle) hittegolf.
De afgelopen dagen was het druk op de Spaanse stranden. (foto: Ineke Burink)
Momenteel bevindt zich al hitte in Spanje en Portugal, waar het op sommige plekken in het binnenland de afgelopen dagen 40 graden of meer werd. Deze warme lucht zal zich de komende dagen verder uitbreiden over met name Zuid- en Centraal-Europa. Naast Spanje worden komend weekend ook in Zuid-Frankrijk, Italië en delen van de Balkan temperaturen van zo’n 35-40 graden verwacht. Op onderstaande weerkaart is goed te zien dat de hitte zich dit weekend concentreert op grofweg de zuidelijke helft van Europa. Het droge, zonnige en hete weer is bepaald niet gunstig voor de droogtesituatie en het risico op natuurbranden in die regio.
Afwijking ten opzichte van normaal van de temperatuur op 1,5 km hoogte zaterdag. De rode kleuren duiden op hogere temperaturen dan gebruikelijk in Zuid- en Midden-Europa. (Bron: WXCHARTS)
Begin volgende week zijn er signalen dat de hitte door een meer zuidelijke wind ook richting West-Europa kan komen. Met name in Frankrijk zou het dan bloedheet kunnen worden met temperaturen die op grote schaal stijgen naar 35 tot 42 graden.
Hoe zit het met Nederland?
Ook in eigen land krijgen we te maken met zomerse temperaturen, maar de verwachting is nog onzeker. Tot en met het weekend is de temperatuurverwachting wel vrij zeker: de temperaturen schommelen rond de 25 graden, in het weekend kan het in het zuidoosten zo'n 28 graden worden. Daarbij schuiven ook nog wat wolkenvelden over.
De vooruitzichten voor Nederland de komende 5 dagen.
Voor na het weekend lijkt de kans op dit moment groot dat het nog warmer en zonniger wordt in Nederland. Op de weerkaart hieronder, van het Europees weermodel ECMWF, is te zien dat Nederland zich met name dinsdag volop in de warme lucht bevindt. Mocht dit scenario uitkomen, is het niet ondenkbaar dat het in het zuiden misschien wel 35 graden wordt die dag. Dit is echter wel onzeker, zo laat het Amerikaanse weermodel GFS de warmste lucht pas donderdag passeren, en voorziet tot en met dinsdag in het grootste deel van het land nog geen tropische temperaturen. Het blijft dus - zoals vaak - afwachten hoe het precies gaat verlopen.
Afwijking van de temperatuur op 1,5 km hoogte aanstaande dinsdag. Nederland is hier voor de duidelijkheid wit omlijnd. (Bron: WXCHARTS)
Hittegolf?
En dan is de vraag die altijd weer naar boven komt: krijgen we een hittegolf? Eerst maar weer even de definitie: een hittegolf is een serie van minstens vijf zomerse dagen (>25 graden), waarvan er minimaal drie tropisch zijn (>30 graden). Zoals het er nu voorstaat is de kans klein dat dit in De Bilt gaat lukken, waardoor we waarschijnlijk niet kunnen spreken van een officiële hittegolf. Echter, in het zuiden en zuidoosten is de kans op een regionale hittegolf wel reëel. De reeks van vijf zomerse dagen lijkt daar een zekerheid, aangezien vanaf zaterdag tot minstens volgende week woensdag elke dag 25 graden wordt gehaald (vandaag en morgen waarschijnlijk ook al). Het gaat erom spannen of ook de benodigde drie tropische dagen er komen. Op zowel dinsdag als woensdag is de kans op meer dan 30 graden in het zuiden ruim 80% volgens de pluim. Als ook maandag óf donderdag tropisch verloopt, wat zeker niet uitgesloten is, is de regionale hittegolf een feit. We houden de ontwikkelingen de komende dagen uiteraard in de gaten!
