Vanochtend vroeg daalde de temperatuur in De Bilt tot onder de -5 graden. Daarmee is sprake van de eerste officiële matige vorst dit seizoen, meer dan een maand later dan gebruikelijk. Ook elders in het land vroor het stevig, met aan de grond zelfs strenge vorst in Noord-Brabant. Dankzij de koude nacht konden verschillende natuurijsbanen hun deuren openen. Ook komende nacht wordt het weer behoorlijk koud.

Eerste matige vorst erg laat

Dat de eerste officiële matige vorst - met een temperatuur lager dan -5 graden in De Bilt - pas op 2 februari valt, is vrij ongebruikelijk. Volgens het huidige klimaatgemiddelde valt de eerste officiële matige vorst normaal rond 22 december. In de vorige eeuw gebeurde het slechts 5 keer dat er tot begin februari moest worden gewacht op matige vorst. De laatste jaren gebeurt het vaker: in 2014, 2018, 2020 en nu dus ook 2025 was dit het geval. In de winters van 2014 en 2020 kwam het overigens helemaal niet tot officiële matige vorst in De Bilt, ook niet in februari. Normaal telt een jaar ongeveer 10 dagen met matige vorst in De Bilt.

De minimumtemperaturen van afgelopen nacht, met matige vorst in De Bilt en als laagste waarde -6,4 graden in Woensdrecht.

In De Bilt koelde het uiteindelijk af tot -5,4 graden en in het Brabantse Woensdrecht werd het nog een graad kouder. Aan de grond - op zogenaamde 'klomphoogte' (10 cm) - daalde het kwik in Eindhoven zelfs tot -10,6 graden. Strenge vorst aan de grond dus.

Onofficieel werden de laagste temperaturen trouwens gemeten in de duinen langs de westkust. Hoewel daar geen officiële meetpunten van het KNMI staan, kunnen duinpannen fungeren als een 'koudegat' waar de temperatuur heel snel daalt. De enige voorwaarde is dat er geen wind staat, en dat viel afgelopen nacht ook mee. Op die manier werd er in een duinpan nabij Castricum - onofficieel - een temperatuur van -12,9 graden gemeten op neushoogte. Heel lokaal, maar wel bijzonder.

Natuurijsbanen open

Enkele natuurijsbanen konden dankzij de vorst vanochtend hun deuren openen. Met de hulp van vrijwilligers kon er in De Lier (Zuid-Holland) en Winterswijk (Gelderland) door honderden mensen worden geschaatst. Door telkens een heel dun laagje water op de baan - meestal met een betonnen ondergrond - te spuiten, kan zo laagje voor laagje een ijsvloer worden gevormd. Overigens is het wel de vraag hoe lang het ijs vanmiddag stand houdt, want met de sterker wordende zon en temperaturen ruim boven het vriespunt zal het ijs weer gaan smelten. 

Schaatsers op de natuurijsbaan van Winterswijk vanochtend (foto: Willy Bonnink).

Nog een koude nacht

Dat neemt niet weg dat ook morgen de natuurijsbanen wellicht open gaan: nadat de temperaturen vanmiddag stijgen tot zo'n 5 graden, gaat het vanavond en vannacht weer snel afkoelen. Onder een heldere hemel kan het landinwaarts opnieuw matig gaan vriezen. In het (noord)oosten daalt het kwik zelfs tot plaatselijk -7 of -8 graden. In de kustprovincies gaat het licht vriezen, en vlak aan zee ligt de temperatuur rond het vriespunt.

Ook komende nacht is weer kans op matige vorst, met name in de oostelijke helft van het land.

Vanaf dinsdag is het gedaan met de echt koude nachten. Toch wordt het niet direct zacht. Overdag ligt de temperatuur iets boven het klimaatgemiddelde met ongeveer 7 à 8 graden. In de nachten blijft het juist wat aan de koude kant, met regelmatig kans op lichte vorst, maar de matige vorst raken we kwijt.

In de nieuwe week wisselen zonneschijn en wolkenvelden elkaar af, waarbij de temperaturen overdag iets aan de hoge kant liggen voor de tijd van het jaar, terwijl het 's nachts licht kan vriezen.