Het wordt een drukke augustusmaand op het gebied van astronomie. Onder andere de bekende Perseïden zijn weer te zien. Er staat ook een bijzondere volle maan op de kaarten, alsnog een "oppositie".
De Perseïden
De Perseïden is een van de bekendste meteorenregens. Een meteorenregen is een zwerm van meteoren, oftewel "vallende sterren". Het is ieder jaar tussen half juli en eind augustus te zien. Dit jaar valt het hoogtepunt tussen 11 en 13 augustus en er is ook wat goed nieuws: er is geen storend maanlicht tijdens deze nachten! Tijdens het hoogtepunt zijn er mogelijk tot 65 meteoren per uur te zien.
Foto: Ab Donker, Buurmalsen (Perseïden van 2019)
De naam Perseïden komt van het sterrenbeeld Perseus. Dit sterrenbeeld is rond middernacht te vinden aan de noordoostelijke hemel en dat is dan ook de plek waar we de meteoren kunnen spotten. In de buurt van dit sterrenbeeld bevindt zich de radiant, een punt van waaruit alle meteoren lijken te komen. In werkelijkheid bewegen meteoren parallel aan elkaar, maar door perspectief veranderd dit beeld vanaf de aarde.
Sterrenbeeld Perseus (Bron: AlltheSky via Wikipedia)
Het is ook slim om naar een relatief donkere plaats te gaan met zo min mogelijk (stedelijke) lichtvervuiling. Om zeker te weten of het weer meespeelt tijdens het hoogtepunt, moeten we nog even wachten, maar het lijkt voorlopig wisselvallig te blijven en iets aan de koele kant. Gelukkig zijn deze vallende sterren nog tot het eind van de maand te zien. Er is dus genoeg de tijd om een heldere nacht af te wachten.
Blauwe maan
De term klinkt misschien wat mysterieus, maar het heeft geen bijzondere betekenis. Het betekent niet per se dat er iets geks of zeldzaams gaat gebeuren en ook niet dat de maan er blauw uitziet. Eigenlijk is een blauwe maan enkel en alleen nog een tweede volle maan die voorkomt in één maand.
Er is nog een minder bekend geval waar er sprake is van een blauwe maan. Dat is als er in één seizoen 4 keer een volle maan voorkomt, in plaats van de normale 3 keer. De derde volle maan in zo'n seizoen wordt dan een blauwe maan genoemd. Dat gebeurt zo eens op de 2 à 3 jaar. De blauwe maan van deze zomer komt voor op 22 augustus.
Foto: Corné Ouwehand, Katwijk (6 juni 2020)
Soms kan het wel voorkomen dat de maan er blauw uitziet en dan gaat het niet om een blauwe filter op je camera! Als er stof- of rookdeeltjes in de atmosfeer zitten met een diameter van ongeveer 900 nanometer (dat is één miljoen keer kleiner dan 90 centimeter), wordt het rode licht verstrooid en blijft het blauwe licht achter. Daarom kan de maan in dergelijke situaties er blauw uitzien.
Opposities
Een oppositie in de astronomie is als een planeet tegenover de zon staat met de aarde in het midden. Dus de zon, de aarde en de planeet vormt één rechtuit lijn. Dit fenomeen kan alleen voorkomen met de planeten die verder weg zijn van de zon dan de aarde zelf. Tijdens een oppositie is een planeet iets helderder dan op andere tijden.
Saturnus in oppositie (bron: NASA)
Deze maand komt dit fenomeen twee keer voor: op 2 augustus vormt Saturnus een oppositie en op 19 augustus is dat met Jupiter het geval. Als het weer tegenvalt op die nachten, is het niet heel erg, want de twee planeten zijn de hele maand vrij helder. Ook zijn ze makkelijk te spotten: rond zonsondergang komen ze op in het oosten en rond zonsopkomst gaan ze weer onder in het westen.
Dus stof je telescoop of verrekijker af en zet de data hierboven in je agenda om van augustus een astronomische maand te maken!
