Erg lage waterstanden in de grote rivieren, bomen die hun bladeren loslaten, gele grasveldjes en boeren die hun gewassen zien verpieteren. Velen snakken naar regen, maar zit er serieuze regen in de weersverwachting? Of droogt de boel verder uit?
Zomer traditioneel droog seizoen
Droogte in de zomer is eigenlijk iets van alle tijden. In verhouding valt er in het voorjaar en in de zomer minder regen dan er water verdampt. Hierdoor loopt het neerslagtekort vrijwel altijd op. In een doorsnee jaar (zie mediaan in grafiek onder) loopt het tekort aan regen op naar zo'n 100 mm: een hoeveelheid waar de natuur en ook onze samenleving goed op is ingesteld. Vanaf september start de herfst en wordt het normaal gesproken een stuk natter en loopt het neerslagtekort terug. Maar deze cyclus is de afgelopen jaren een stuk extremer geworden,
Het neerslagtekort loopt gestaag op en ook de komende 2 weken lijkt daar weinig verandering in te komen. (Bron: KNMI)
Extreme jaren
Het huidige jaar 2022 behoort meteorologische gezien inmiddels bij de 5% droogste jaren sinds het begin van de metingen. Het neerslagtekort is inmiddels opgelopen naar 232 mm: ongeveer het dubbele dan wat we zouden mogen verwachten van de droogte in een doorsnee jaar. En dat is niet voor het eerst gebeurd: In het jaar 1976 was de droogte nog nijpender en liep het neerslagtekort op naar meer dan 300 mm! Het kan dus nog altijd erger zou je denken... Het grote verschil met nu is dat het de afgelopen jaren niet voor het eerst is dat wordt gesproken over ernstige droogte. In de afgelopen 5 jaar belandden 4 jaren in de 5% droogste jaren (2018, 2019, 2020 en nu dus 2022). Hydrologisch heeft dit grote impact. In de herfst en winter moet het natuurlijke watersysteem namelijk weer aangevuld worden met regenwater. Om een droog zomerhalfjaar te compenseren is een natter dan gemiddeld winterhalfjaar nodig. En laat nu een kletsnatte winter de grote afwezige zijn geweest de afgelopen jaren, waardoor de meerjarige, hydrologische droogte misschien nog wel erger is dan de (jaarlijks gemeten) meteorologische droogte.
Meer regen, minder verdamping
Al met al zou het fijn zijn dat het neerslagtekort snel daalt door enerzijds meer regen, en anderzijds minder verdamping door zon en wind. Toch ziet de weersverwachting er wat dat betreft niet rooskleurig uit. Hoewel vanmiddag in het westen nog een paar verdwaalde druppen regen kunnen vallen, moeten we daarna wachten tot volgend weekend tot weer kans is op überhaupt wat regenbuien. En zelfs volgend weekend is de kans op regen op dit moment nog erg klein. Daarnaast is aan zon geen gebrek: bijna iedere dag schijnt de zon minstens 10 uur. Het neerslagtekort wordt dus nijpender en de huidige verwachting is dat het tekort over 2 weken op 266mm uitkomt.
Komende dagen valt geen drup regen, schijnt de zon volop, en lopen de temperaturen op. Alle ingrediënten om de droogte te laten verscherpen zijn aanwezig.
Nieuw klimaat
Daar waar 1976 nog een op zichzelf staand droog jaar was, is het op zijn minst opvallend dat droge jaren elkaar momenteel in snel tempo opvolgen. Drogere zomers met steeds minder regen, meer zon en hogere temperaturen passen in het plaatje van het, door de mens veroorzaakte, veranderende klimaat. De kans dat in de toekomst vaker jaren voorbij komen met extreme droogte is dus groot. Zelfs als waterrijk land is het dus zaak om ons beter voor te bereiden op langdurige droge periodes in het zomerhalfjaar.
