Actueel

Donder en bliksem!

Linge - Gijs de Reijke

De een vindt het fascinerend, de ander is er bang voor; onweer! Niet zo verwonderlijk want het gaat met angstaanjagende lichtshows en veel kabaal gepaard. Ook deze dagen is de kans op onweer groot, dus tijd om dit geladen onderwerp te bespreken.

Onweersdagen
Gemiddeld telt Nederland zo’n 25 onweersdagen per jaar. Er is sprake van een onweersdag, wanneer op een van de KNMI-meetstations onweer wordt gemeld. Een lokale onweersbui kan echter nog wel eens tussen twee meetstations heen glippen, zonder opgemerkt te worden. Dat betekent dat het aantal onweersdagen op jaarbasis nog wel eens hoger kan liggen. Het zomerseizoen kent de meeste onweersactiviteit en in de winter komt onweer maar weinig voor. In de lente komt onweer vaker voor in het binnenland, in de herfst (door het warme zeewater) vaker aan de kust.

Marianne Ouwerkerk-Volenhove.jpg
(Foto: Marianne Ouwerkerk - Volenhove)

Extra zetje
Onweer komt vrijwel alleen voor bij een buienwolk, de Cumulonimbus. Deze wolk kan alleen ontstaan wanneer er sprake is van een onstabiele atmosfeer. Er is dan een groot verschil in temperatuur van de warme lucht aan de grond en zeer koude lucht in de hogere luchtlagen van de atmosfeer. Niet alleen is een temperatuurverschil essentieel, er moet ook vocht aanwezig zijn en de lucht moet stijgen. In een onstabiele situatie kan de lucht uit zichzelf stijgen, maar een extra zetje draagt bij aan de ontwikkeling van buienwolken. Zo’n extra ‘zetje’ of forcering kan worden veroorzaakt door de komst van een storing, overgang van zee naar land of een berg.

De Cumulonimbus
Wanneer de lucht stijgt, afkoelt en vervolgens condenseert ontstaat eerst een stapelwolk (Cumulus). Kan dit onverminderd doorgaan tot ca. 10-15 km dan groeit de wolk uit tot een Cumulonimbus. Hoe hoger of groter de buienwolk is ontwikkeld, hoe groter de kans is op onweer. Tijdens het groeiproces begint de wolk ook neerslag te produceren. Hierdoor ontstaan in de wolk neerwaartse luchtstromen, naast de aanwezige stijgstromen. Omdat de luchtlagen langs elkaar heen ‘wrijven’ wordt statische lading opgewekt. De top van de Cumulonimbus wordt (door de aanwezige ijskristallen) positief geladen. De basis, waar de wolk meest uit water bestaat, is negatief geladen.

Onweersbuien 1.png
Stijgende en dalende luchtstromen in de buienwolken veroorzaken....

Onweersbuien 2.png....ladingsverschillen in de buienwolk.

Energieopwekker
De buienwolk is eigenlijk een grote energieopwekker. Wanneer er een overschot aan energie in de wolk ontstaat moet de wolk dit overschot kwijt. Middels een bliksem raakt de wolk dit overschot kwijt aan bijvoorbeeld een andere wolk (CC-ontlading) of aan de grond (CG-ontlading). En het gedonder? Dat komt doordat de lucht door de bliksem in korte tijd enorm wordt verhit. Hierdoor zet de lucht in een klap uit en schokgolf die daarbij vrijkomt geeft het geluid.

Onweersbuien 3.pngOverschot aan energie wordt overgeheveld middels de bliksem

Gevaar
De een vindt onweer een fascinerend weerfenomeen, de ander is er bang voor. Onweer is zeker niet ongevaarlijk. Jaarlijks worden wereldwijd gemiddeld 1000 mensen dodelijk getroffen door bliksem. Ook de materiële schade is enorm, denk ook aan de bosbranden in Californië. Wat moet je doen als je buiten in een onweersbui terecht komt? Zorg dat je kunt schuilen in huis, een gebouw of gewoon in de auto. Ga niet schuilen onder een boom! Als er geen schuilplaats in de buurt is, maak je dan zo klein mogelijk en blijf uit de buurt van bomen of metalen hekken. Hurkend met de hakken tegen elkaar is de veiligste houding, mocht je getroffen worden is het pad van de bliksem door je lichaam is dan het kortst. 

Onweersbuien 4.png
Ga in geval van onweer niet schuilen onder een boom!

Onweersbuien 5.png
Maak je klein, hurkend en hakken tegen elkaar.

Of er kans is op onweer lees je in het weerbericht en actueel is onweer ook te volgen op de onweerradar.


27-10-2020 om 15:30 door William Huizinga

Een moment geduld aub...
Een moment geduld aub...