In ons land is het deze dagen veelal rustig, wat de wind betreft, dit in tegenstelling tot de Adriatische Zee. Daar waait vandaag en morgen een stevige wind uit het noordoosten, de zogenaamde Bora. Kroatië heeft vanwege de harde en mogelijk gevaarlijke wind code rood afgegeven. Op meerdere plekken in Europa waait soms een harde wind die elk jaar weer voorkomt en daarom een naam heeft gekregen. Hierbij volgt een overzicht.
Het rustige water aan de Adriatische kust kan door de plots opstekende Bora ineens veranderen in een verraderlijke kolkende watermassa (foto: Kroatië, Peter Dubois)
Bora
Vrijwel elk jaar heeft de Balkan met de Bora te maken. Deze zeer sterke noordoostenwind teistert dan kustgebieden van onder meer Kroatië (aan de Adratische Zee). De krachtige en koude wind ontstaat wanneer koude lucht vanaf de Balkan richting de Adriatische Zee stroomt. Hiervoor bevindt zich meestal een hogedrukgebied boven het zuiden van Duitsland en een lagedrukgebied boven het zuidoosten van Europa. De koude (en zware) lucht dendert letterlijk de steile kustlijn af en omdat zich daar ook dalen bevinden, is er ook sprake van een venturi-effect. Er worden dan soms uitschieters van 200 km/u gemeten! De Bora is op z’n krachtigst in de winterperiode en is overigens een van de meest sterke winden in Europa.
Bora, straffe noordoostenwind bij de Adriatische kust
Mistral
De meest bekende wind in Europa is misschien wel de Mistral. De mistral is de harde noordelijke wind die dagenlang kan aanhouden in het oosten van Frankrijk. De Romeinen hadden vroeger al ontzag voor deze wind en noemden ‘m Magistralis. In verloop van de tijd is de naam verbasterd en verworden tot Mistral. De Mistral komt meestal voor in het winterhalfjaar, maar ook in de overige seizoenen steekt hij wel eens op. De ideale situatie voor de Mistral is dat er een hogedrukgebied zich boven de Golf van Biskaje (of het westen van Frankrijk) bevindt en een lagedrukgebied boven Noord-Italië. De noordelijke wind die daardoor ontstaat perst zich tussen de Pyreneeën en de Alpen door, waardoor de windsnelheid extra toeneemt. Dit venturi effect is echt extreem in het Rhônedal, waardoor de wind soms aantrekt tot 10-11 Bft (zware tot zeer zware storm).
De Mistral is een van de bekendste winden in Europa en in het Rhônedal kunnen windsnelheden van 10-11 Bft. voorkomen.
Meltemi
De bewoners van de Griekse eilanden in de Egeïsche weten maar al te goed wat wind is. Met enige regelmaat waait in de zomermaanden een stevige wind uit noordelijke richtingen. Dit is de zogenaamde Meltemi. De Meltemi komt tot stand door de aanwezigheid van een hogedrukgebied in het westelijke deel van de Middellandse zee of op de Balkan. Daarnaast een lagedrukgebied boven Turkije, meestal thermisch van oorsprong. Door het dagelijks opwarmen van het vasteland van Turkije (in de zomer) verscherpt zo’n lagedrukgebied, waardoor de wind verder aantrekt. Ondanks de strakblauwe luchten en volop zonneschijn kan het in de Egeïsche zee door de Meltemi flink tekeer gaan. Op de Griekse eilanden is een windkracht 6 niet ongewoon in deze periode en 7-8 Bft komt ook regelmatig voor.
De Griekse wind Meltemi
Sirocco
De naam Sirocco betekent in het Arabisch oostelijk. Het staat voor de depressies die in het Middellandse zeegebied naar het oosten trekken. Aan de oostzijde van zo’n lagedrukgebied komt een sterke zuidenwind te staan. Deze krachtige zuidenwind voert zeer warme en droge lucht vanaf het Afrikaans continent Europa in. Boven de Middellandse zee wordt de lucht vochtiger, waardoor eenmaal in Europa de lucht als zeer warm en vochtig wordt ervaren. Dikwijls wordt met deze Sirocco ook Saharazand meegevoerd Europa in.
De zeer hete Sirocco
Kroatië en de Bora
Nog even terug naar de situatie van de Bora en Kroatië. In sommige regio's staat voor vandaag code rood uit in verband met de kans op storm. Daarnaast kunnen windstoten voorkomen tot 140 km/u. Ook morgen kan het nog onstuimig zijn aan de Kroatische kust, maar vanaf woensdag wordt het weer een stuk rustiger.
Code rood voor de regio Velebit, Kroatië (bron: meteoalarm.org)