Het is officieel: de magnetische noordpool is van Canada naar Rusland (Siberië) verschoven. Deze pool is voortdurend aan het bewegen, maar de laatste jaren gaat dat wel wat anders dan normaal en dat heeft inderdaad gevolgen voor het dagelijkse leven.
Wat is de magnetische noordpool?
Het magnetische noorden is het punt in het noorden van de aarde waar het magnetisch veld verticaal naar beneden wijst. De bekendste pool is waarschijnlijk de geografische noordpool. Dit punt is makkelijk aan te wijzen op een aardbol/kaart, want je treft het namelijk bij precies 90°N van de evenaar.
De geografische noordpool (bron: Wikipedia)
Bij de geo-magnetische noord gaat het juist om het magneetveld rond de aarde. Laatstgenoemde is ook het gebied waar het Noorderlicht te zien is. Het aardmagnetisch veld wordt gegenereerd door de wervelingen in de buitenkern van de aarde die voornamelijk uit vloeibaar ijzer bestaat.
De magnetische noordpool is het punt op de aarde waar het magneetveld verticaal naar beneden wijst (recht op het aardoppervlak). Dit is een bewegend punt waarna een kompas wijst.
Het magneetveld van de aarde. De blauwe lijn is de geografische noord-zuid-as met Ng als de geografische noordpool. De paarse lijn is de magnetische noord-zuid-as met Nm als de magnetische noordpool. (Bron: Wikipedia)
Waarom beweegt de magnetische noordpool?
In de vloeibare ijzerkern van de aarde zijn er voortduren veranderende wervelingen. Dat leiden tot veranderingen in het magneetveld van de aarde. Vervolgens verandert de magnetische noordpool ook.
Laatste jaren gaat het anders
Dat de magnetische noordpool aan het bewegen is, is niets nieuws. Het feit dat het de laatste jaren harder gaat, is wel bijzonder. Het gaat zo snel dat onderzoekers de "World Magnetic Model" (WMM) één jaar eerder moesten herzien. Normaal gebeurt dat ieder 5 jaar, maar vanwege de snelle verandering hebben ze al dit jaar het nieuwe WMM gepubliceerd. Waarom het nu zo snel gaat, weten de onderzoekers niet precies. Soms kan zo'n snelle verandering leiden dat de magnetische noord- en zuidpool helemaal flippen (noord wordt zuid en zuid wordt noord), maar dat lijkt voorlopig nog niet het geval te zijn.
Ook heeft de magnetische noordpool voor het eerst sinds de metingen in 1590 zijn begonnen, de Greenwich Meridian gepasseerd.
Het bewegen van de magnetische noordpool van 1590 tot nu (bron: Wikipedia)
Wat voor gevolgen heeft het verschuiven van de magnetische noordpool?
Misschien heb je al een kompas gebruikt om je weg te vinden. Met een kompas heb je dus de magnetische noordpool voor nodig. Op de dag van vandaag gebruiken mensen natuurlijk liever de navigatie op hun mobiele telefoons of de GPS in de auto's. Je zou het niet denken, maar zelfs de navigatie op je smartphone gebruikt de magnetische noord! Als de magnetische noord verschuift, is het dus nodig om de Apps (zoals Google Maps) en de camera-applicatie te updaten.
Er zijn nog meerdere gebruiken van de magnetische noordpool, namelijk telefonie (antennes en satellietschotels moeten in de juiste richting worden geplaatst voor de ultieme uitzending en ontvangst van radiosignalen), exploratiebedrijven (de magnetische noordpool wordt gebruikt om het magnetische veld van de aarde te scheiden van enige mogelijke lokale/regionale magnetische signalen), ingenieurs op olieboren op de oceaan/zee gebruiken ook een (elektronisch) kompas om de olieboren te oriënteren.
Is het ook van belang voor het weer?
Het verschuiven van de magnetische noordpool, oftewel het magneetveld van de aarde houdt ook een gevolg in voor het weer. Het gaat namelijk om de buitenste laag van de atmosfeer (op zo'n 300 km hoogte). Een verandering in het magneetveld zorgt ervoor dat de atmosfeer boven sommige delen van de aarde afkoelt en op andere plaatsen weer juist opwarmt. De hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer kan weer de dichtheid van de ionosfeer (het geladen deel van de atmosfeer) verminder en dat houdt direct verband met het magneetveld. De ionosfeer is ook waar het Noorderlicht zich vormt.
