Actueel

Het voelt waterkoud aan!

Goed inpakken, koude wind (foto: Janneke Middendorp)

Deze dagen trekt de wind flink aan en met temperaturen rond 5 à 6 graden ga je dat zeker voelen. De gevoelstemperatuur ligt dan ook rond het vriespunt. Maar wat is de gevoelstemperatuur eigenlijk? 

Het voelt kouder aan
Je zult het deze dagen nog wel een voorbij zien komen of horen in de weerberichten of op de social media: de gevoelstemperatuur. Of: "Het wordt 6 graden, maar het voelt een stuk kouder aan". De temperaturen vandaag zijn vergelijkbaar met die van gisteren en toch voelt het heel anders aan. Dat heeft alles met de wind te maken. Gisteren stond er namelijk nauwelijks wind, terwijl de wind vandaag en ook morgen flink doorblaast. Maar waarom voelt het kouder aan wanneer het harder waait?

Er staat een straffe wind, zeker aan zee. Goed inpakken dus. (foto: Els Bax)
Er staat een straffe wind, zeker aan zee. Voor 't gevoel is 't waterkoud. (foto: Els Bax)

Warme laag
Even terug naar de basis van de warmtehuishouding van het menselijk lichaam. Het lichaam straalt warmte uit en daarom bevindt zich een warme (lucht)laag om je lichaam. Dit relatief dunne luchtlaagje zorgt ervoor dat je het niet koud hebt.

wind chill lichaam temperatuur 2018 01.jpg
Figuur 1: De warme laag die je normaal bij je draagt.

Kippenvel
Ooit erover nagedacht waarom je kippenvel krijgt als je het koud hebt? Dit is een handig slimmigheidje van je eigen lichaam: Hierdoor gaan namelijk je haren letterlijk overeind staan, waardoor die warme luchtlaag (hoe klein ook) beter wordt vastgehouden rond je lichaam. Als het nu heel hard waait, verlies je deze warme laag. Hierdoor voelt het dus daadwerkelijk kouder aan dan het werkelijk is.

wind chill lichaam temperatuur 2018 02.jpg
Figuur 2: En wat er gebeurt als er wind staat: De warme laag wordt als het ware weggeblazen.

De berekening
Om de precieze gevoelstemperatuur te berekenen, zijn verschillende formules en methodes bedacht. De methode die over het algemeen in Nederland (o.a. KNMI en Buienradar) gehanteerd wordt, is de JAG/TI index. Deze bestaat uit wat ingewikkelde formules, die in onderstaande tabel vertaald zijn naar vaste waardes. 

Gevoelstemperatuur_06.jpg
Figuur 3: Een voorbeeld: Bij een temperatuur van +5 graden en een windkracht 4, voelt het aan als +1 graden.

Wanneer wordt het problematisch?
Vanaf een gevoelstemperatuur van -10 graden kan binnen een aantal uur koudeletsel optreden. Bij een gevoelstemperatuur van -15 graden of lager, kan dit zelfs al binnen een uur. Het KNMI geeft daarom bij een gevoelstemperatuur lager dan -15 graden code geel af.

Gevoelstemperatuur_05.jpg
Figuur 4: Vanaf -15 graden gevoelstemperatuur geeft het KNMI code geel af.

Hoe zit het de komende dagen?
Op korte termijn voelt het niet als -15 graden aan, maar warm is het geenszins. Vandaag overdag liggen de gevoelstemperaturen rond 0 tot +1 graden. Morgen staat er aan zee een windkracht 7 en met temperaturen rond 5 graden voelt het als -2 graden. Zelf de actuele gevoelstemperaturen checken? Dat kan hier!

In het weekend wordt het overigens kouder en tegelijkertijd rustiger en dat zul je ook weer gaan voelen. Meer weer, lees het actuele weerbericht.


03-12-2020 om 14:00 door William Huizinga

Een moment geduld aub...
Een moment geduld aub...