Wanneer het na enige tijd van droog en warm weer gaat regenen komt er een typische geur in de lucht. Meestal wordt gesproken van de verfrissende geur van regen. Wat we eigenlijk ruiken is petrichor, maar waar komt dat vandaan?
Typische geur
De oorzaak van de geur is voor het eerst beschreven in 1964 door twee onderzoekers. De Australische onderzoekers Richard Thomas en Isabel Bear publiceerden in het magazine Nature een artikel over petrichor. Hierin beschreven ze dat in tijden van droogte planten een olieachtige stof uitscheiden om de groei te vertragen. Deze stof zit op de planten, maar slaat ook neer op de grond. Als de regen hierop valt en zich mengt met de stof treedt een chemische reactie op, waarna de typische geur vrijkomt.
Aardgeur
Maar petrichor is niet een geur op zich, maar en melange van meerdere geuren. De geur die echter de boventoon voert is geosmine, letterlijk ‘aard-geur’. Geosmine is een organische verbinding en wordt geproduceerd door bacteriën zoals Streptomyces. Deze bacterie zit volop in de bodem en zorgt voor de recycling van organisch materiaal. Hierbij komt dus geosmine vrij. Wanneer het lange tijd droog is gaan de bacetriën in ruststand. Maar wanneer het weer gaat regenen komt er weer leven in de brouwerij en volgt een geosmine 'explosie'.
Regen, maar niet teveel
Valt daar vervolgens een aardige bui op (met van die dikke zomerse druppels), dan worden die stoffen door de regen de lucht in gebracht. Dat komt doordat hele kleine luchtbelletjes uit de grond oprijzen en openbarsten, waardoor de stoffen in de lucht terecht komen. Die bereiken uiteindelijk onze neus en geven die geur. Het moet ook weer niet te hard regenen want dan slaat de geosmine op de grond neer en wordt ook de grond ingedrukt. Lichte regenval is wat dat betreft het beste om de geur vrij te laten komen.
Eerste regendruppels na een periode van droote (foto: Jolanda Bakker)
Lekkere geur
Over het algemeen wordt petrichor ervaren als een "lekkere" geur, maar waarom eigenlijk? Een theorie is dat het van onze voorouders komt. De petrichor-geur zou geassocieerd worden met overleving. Vroeger was men sterk afhankelijk van regen om te overleven (dat beseffen we ons tegenwoordig misschien te weinig). Regen (en dus die geur) was dus goed nieuws, een fijn gevoel. Het zou dus kunnen dat we dat blije gevoel dat bij petrichor komt, hebben "geërfd".
Aan de andere kant krijgen we een blij gevoel van de geur doordat het ons simpelweg doet denken aan de zomer: een verfrissende bui na een warme zomerdag en goed nieuws voor de (droge) natuur.
Na een lange tijd van droogte kan het bij de eerste lichte regenval glad worden op de wegen. Dit heeft te maken met alle stofdeeltjes (bestaande uit roet, rubber, olie en stof) die zich op de weg bevinden. Valt daar wat regen op, ontstaat een gladde olieachtige laag op de weg. Bij matige regenval spoelt de weg echter snel schoon.
Vooruitzichten
Gisteren is in een groot deel van het land regen gevallen, dus de kans op petrichor de komende tijd is vrij klein. Het wordt de komende dagen geleidelijk minder warm, minder zonnig en vrijwel elke dag is regionaal kans op een bui. Vandaag trekken enkele stevige regen- en onweersbuien over het land en hiervoor heeft het KNMI code geel afgegeven. Meer hierover in het actuele weerbericht.
