We bevinden ons in koele polaire lucht, dat is buiten duidelijk voelbaar. De komende nacht is er in het zuidoosten kans op de de eerste grondvorst van het najaar. Waarom is het aan de grond vaak kouder en wanneer spreken we van grondvorst?
De stralingsbalans
De temperatuur van zowel overdag als 's nachts heeft te maken met de stralingsbalans. Zoals je op een zonnige dag de zon op je huid kunt voelen branden, brandt de zon ook op de grond. Hierdoor wordt energie in de bodem gestopt. Deze energie wordt vervolgens omgezet in warmte, waardoor de temperatuur van de grond overdag oploopt. Als gevolg wordt de bodem warmer dan zijn omgeving. Daardoor gaat de grond als een soort van kachel dienen: hij warmt de lucht boven zich op. Overdag is dus de grond het warmst en zal de lucht net boven de grond ook warmer zijn dan de lucht op anderhalve meter (de hoogte waarop de standaard luchttemperaturen worden gemeten).
's Nachts is dit juist omgedraaid. Dan is er geen inkomende straling meer. De warme bodem straalt dan juist weer energie uit. Hierdoor verliest hij warmte en koelt hij af. Onder de juiste omstandigheden, kan de grondtemperatuur flink zakken.
De juiste omstandigheden
Om de grond zo hard af te laten koelen, moet het wel zo helder mogelijk zijn. Bewolking kaatst een deel van de straling weer terug naar het aardoppervlak. De bodem verliest dan wel nog energie, maar ontvangt ook weer wat terug. Hierdoor koelt het een stuk minder af. Komende nacht kun je dat goed zien: dan wordt het niet kouder dan een graad of 6 in het binnenland met meer bewolking en kans op een bui. Uiteindelijk dient een pak bewolking dus als een soort van dekbed voor de lucht. In het zuidoosten verwachten we vannacht geen buien en een stuk minder bewolking. Daar is vannacht dan ook kans op de eerste grondvorst van dit najaar.
De stralingsbalans.
Soorten vorst
Bij nachtvorst vriest het alleen aan de grond (10cm) en dit noemen we ook wel vorst aan de grond. Gemiddeld vriest het op 28 september voor het eerst weer aan de grond in het najaar. We zijn, of het de komende nacht in het zuidoosten gaat lukken of niet, dit jaar dus later dan gemiddeld. De uitzonderlijk warme septembermaand heeft daar natuurlijk zijn aandeel in.
Verder onderscheiden we de volgende soorten vorst:
- Lichte vorst: -0,1 t/m -4,9.
- Matige vorst: -5 t/m -9,9.
- Strenge vorst: -10 t/m -14,9.
- Zeer strenge vorst: -15 en lager.
Indien de temperatuur (op 1,5 meter hoogte) ergens op de dag onder nul komt spreken we van een vorstdag. Dat doen we met de grondvorst op 10 cm dus niet.
Temperatuurkaart 10 cm en afgelopen nacht
Benieuwd of we de komende nacht aan grondvorst komen? Hier kun je onze minimumtemperatuurkaarten bekijken op klomphoogte (10 cm). Afgelopen nacht waren we in Arnhem er redelijk dichtbij met +1,1 graad.
Minimum grondtemperatuur afgelopen nacht.
Pakken we dan de grafiekjes erbij dan zien we dat het minimum van +1,1 graad aan het begin van de nacht is behaald. Kijken we erna naar de bewolking dan zien we dat er op dat moment enkel wat hoge en dunne bewolking aanwezig was. Op het moment dat de bewolking toenam en lager hing zie je dat de temperatuur omhoog schoot naar iets boven de +5 graden. Het deken effect van de bewolking zie je hier mooi in terug.
