Het is je vast opgevallen dat de dagen momenteel snel korter worden. Een paar maanden geleden werd het pas na 22:00 uur donker, nu gaat het licht al 1,5 uur eerder uit. Even wat getallen: vorige week, op vrijdag 2 september, kwam de zon om 06:53uur op en ging om 20:23 uur onder. In totaal bedroeg de daglengte 13uur en 30 minuten. Vandaag kwam ze om 07:04uur op en gaat vanavond om 20:07 uur onder. Nog maar 13 uur en 2 minuten aan daglengte. In een week tijd wordt de daglengte met bijna een half uur verkort.
4 minuten per dag minder daglicht
Rond de langste dag van het jaar, 21 juni, profiteren we van zo'n 16 uur zonlicht op een dag. De zon komt al om 5:19 boven de horizon uit, en pas net na 22:00 uur zakt de zon achter de horizon. Daarnaast duurt de schemering erg lang en wordt het 's nachts niet echt compleet donker. Na 21 juni wordt de daglengte langzaam korter, maar geleidelijk gaat dat steeds sneller. Eind augustus zijn we in totaal al ruim 2 uur daglicht verloren (ten opzichte van eind juni). We verliezen dan ruim 3 minuten daglicht per dag! Het snelst gaat de daglicht achteruit in periode rond het begin van de astronomische herfst. Per dag worden dan 4 minuten van de daglichtperiode afgesnoept. De oorzaak van deze achteruitgang in daglicht valt te vinden in de manier waarop de aarde om haar as draait en om de zon. De ongeveer 24 uur die de aarde om haar eigen as draait is min of meer constant, maar omdat de aarde in een ellipsvorm om de zon heen draait worden de dagen niet gelijkmatig korter. Vooral rondom de maand september is dat goed te merken en worden de dagen snel korter. In het voorjaar zien we precies het tegenovergestelde. Dan neemt de daglengte juist snel toe.
In de periode september neemt de daglichtperiode het snelst af (4 min per dag).
De zon en aarde
In één jaar maakt de aarde een beweging rondom de zon en bovendien staat de aarde onder een bepaalde hoek. De zon beschijnt zo iedere keer een ander deel van de aarde, wat dus leidt tot de verschillende seizoenen. In de zomerperiode wordt dus vooral het noordelijk halfrond beschenen. Hierdoor blijft het op de Polen de hele dag licht wat we ook wel kennen als de midzomernachten. In de winter is dat precies het tegenovergestelde. Ten slotte draait de aarde zelf ook nog om zijn as, waardoor we dus dag en nacht kennen. In de zomer staat het noordelijk halfrond naar de zon toe gericht en in de winter juist van de zon af. Zowel de seizoen als daglengte hangen af van de hoek die de as van de aarde maakt met de zon. In de zomer is de hoek kleiner dan in de winter.
Het verloop van de tijd van de zonsopkomst en -ondergang door het jaar heen.
Equinox
Er is een moment dat de zon de loodrecht op de evenaar schijnt, dat is rond 21 maart en 21 september, het begin van de astronomische lente dan wel herfst. Dit moment wordt ook wel equinox genoemd. Op dat moment beschijnt de zon precies 1 helft van de aarde en op die helft én op dat moment is overal de dag even lang als de nacht. Maar dat is ook het moment dat de hoek van de rotatie-as van de aarde sneller verandert dan de rest van het jaar. Dat verklaart waarom de dagen in maart juist snel meer daglicht krijgen en de dagen in september juist sneller daglicht verliezen. Met het verloop van de zomer naar de herfst verandert de hoek van de aardas met de zon. De verandering van de hoek gaat sneller in de periode rond de equinox. Dat is ook de reden dat de daglichtperiode sneller afneemt in deze periode. 
Het moment dat de zon de loodrecht op de evenaar schijnt: equinox, ofwel de start van de herfst (in maart is dat de start van de lente).
De herfst start dit jaar op 23 september om 03:03 uur.
Het kan nog sneller!
In Nederland verliezen we maximaal 5 minuten aan daglicht, maar het kan nog sneller. Hoe noordelijker je komt hoe sneller het gaat. Er is zelfs al een verschil van ongeveer één minuut tussen het noordelijkste en zuidelijkste puntje van Nederland. Dat zijn Rottumerplaat (Waddeneiland behorende tot de provincie Groningen) en Kuttingen (Limburg).
Voor een veel groter verschil moet je een heel stuk noordelijker. Neem bijvoorbeeld de hoofdstad van Spitsbergen; Longyearbyen.
- Vrijdag 9 september 2022:
Zonsopkomst 04:49uur, zonsondergang 20:55uur. - Zaterdag 10 september 2022:
Zonsopkomst 04:57uur, zonsondergang 20:46uur.
Daar is het verlies van daglicht tussen vandaag en morgen maar liefst 17 minuten!
De komende dagen
Voorlopig worden de dagen dus alsmaar korter. Dit proces gaat door tot en met 21 december. Op deze dag, ook wel de 'kortste dag' genoemd staat de zon loodrecht op de zuidelijke keerkring (eveneens start van de winter). In de periode daarna beginnen de dagen langzaam weer te lengen. Ondanks dat de dagen nu korter worden hoeven de zon voorlopig nog niet te missen, al is het vandaag en morgen wat aan de wisselvallige kant. Goed voor de natuur na een lange gortdroge periode.
Vandaag en morgen wordt het lokaal nat en grijs. Maar daarna gaan we de zon weer geregeld zien, is het overwegend droog en loopt het kwik ook weer wat op.
Vooruitzichten Nederland.
