Actueel

De Buienradar

Radar
Radar is eigenlijk de afkorting van Radio Detection And Ranging. Een systeem waarmee objecten op afstand kunnen worden gedetecteerd door middel van elektromagnetische golven. In 1888 demonstreerde Heinrich hertz het bestaan van elektromagnetische golven. Vervolgens werd begin 20e eeuw het principe van de eerste radar uitgewerkt door Christian Hülssmeyer. Dit systeem werkte echter niet naar behoren en het duurde pas tot de jaren dertig voordat de eerste werkende systemen het licht zagen. In eerste instantie zag men het belang van de radar voornamelijk toegepast voor de scheepvaart. Gaandeweg de jaren dertig namen de spanningen in Europa toe en zag men ineens het belang van de radar voor militaire doeleinden.


Heinrich Hertz
De Duitse natuurkundige Heinrich Hertz

Tweede Wereldoorlog
Eind jaren dertig waren er in zowel Duitsland als Groot-Brittannië radarsystemen operationeel. Het Duitse systeem was meer geavanceerd dan het Britse, maar de Engelsen hadden er veel meer in gebruik. De aaneenschakeling van radarsystemen in Groot Brittannië werd het Chain Home systeem genoemd, een waarschuwingssysteem voor naderende vijandige vliegtuigen. Dit systeem bleek cruciaal in de Slag om Engeland. De Duitse vliegtuigen werden al vroeg opgemerkt door de Britse radar en uiteindelijk verloren de Duitsers de Slag om Engeland dan ook. In de loop van de oorlog werden de radarsystemen verder doorontwikkeld en keer op keer bewees het z’n waarde.

Het Chain Home radarsysteem
Het Britse Chain Home radarsysteem

Een Duitse Freya-radar (ook veelvuldig door de Duitsers in Nederland opgesteld in WO2)
Een Duitse Freya-radar (ook veelvuldig door de Duitsers in Nederland opgesteld in WO2)

Buienradar
De radar is in de basis een systeem dat radiogolven uitzend. Op het moment dat het een object tegenkomt, wordt de radiogolf weerkaatst door het object (bijvoorbeeld een vliegtuig) en keert terug. Zo’n teruggekaatste radiogolf wordt ontvangen en daarmee kun je de afstand tot het object bepalen. Men kwam erachter dat je niet alleen vliegtuigen en schepen kon detecteren met de radar, maar ook zwermen vogels en regengebieden. Het kunnen detecteren van buien en regengebieden was een prachtige aanvulling voor de meteorologie en werd dan ook meteen toegepast. In Amerika is de radar van cruciaal belang in het tijdig signaleren van mogelijke tornado’s.
In Nederland werd ook voor het publiek de radar toegankelijk en wel op 30 april 2006 met de oprichting van Buienradar!

Radarbeeld woensdag 3 juni 15:20 uur
Radarbeeld woensdag 3 juni 15:20 uur

Regent het hard of zacht
Met de Buienradar is niet alleen de afstand te meten tot de bui, ook of hard of slechts wat lichtjes regent. Bij hevige regenval zijn de druppels groter en is het weerkaatste radiosignaal sterk. Bij lichte regenval zijn de druppels kleiner en worden minder radiogolven teruggekaatst. Hoe kleiner de druppel, hoe lastiger het wordt om opgemerkt te worden door de Buienradar. Motregen bijvoorbeeld wordt nog wel eens over het hoofd gezien door de radar. De motregendruppel is namelijk te klein om door de gewone druppel te worden waargenomen. Daarom heeft Buienradar de motregenradar ontwikkeld om toch motregen te kunnen zien.

hogere intensiteit van regen, meer weerkaatsing
Hogere intensiteit van regen, meer weerkaatsing

Twee radarstations        
In Nederland staan twee radarsystemen opgesteld; een in Den Helder en de andere in Herwijnen. Beide radars hebben een bereik van 200 km en overlappen elkaar. Zo is er voldoende dekking en wanneer een van de radars uitvalt is de andere er nog altijd als backup. De radarkoepel staat boven op een toren en is iets naar boven gericht. Op die manier worden gebouwen, bomen, masten en dergelijke niet meegenomen in de metingen. Omdat de radar iets naar boven is gericht wordt er onder 1500 meter nauwelijks gemeten. De radar van De Bilt werd de laatste jaren teveel verstoord door bebouwing en daarom is deze verhuisd naar Herwijnen. Door de kromming van de aarde heeft een radar een beperkt bereik. Om een nog betere dekking te krijgen wordt het beeld van Buienradar daarom aangevuld door radars uit Groot-Brittannië en Duitsland.

Radar
Radars Herwijnen en Den Helder. Buienradar maakt ook gebruik van de data uit Duitsland en Groot-Brittannië.

Valse echo’s
Soms zijn er situaties waarbij er geen regen of bui in lucht te vinden is, maar de radar toch wat detecteert. Op het radarbeeld lijkt het of er buien in aantocht zijn, maar niets is minder waar. In een periode met hoge luchtdrukwaarden ontstaat op enige hoogte een zogenaamde inversielaag. Een warme luchtlaag die de radiogolven terugkaatst, waardoor het lijkt of er buien aanwezig zijn. Dit zijn zogenaamde valse echo’s.
Soms zijn er boven de Noordzee ook ineens ‘buien’ te zien die er eigenlijk niet zijn. Er wordt dan geoefend door gevechtsvliegtuigen die ‘chaff’ afwerpen, een middel tegen radargeleide raketten.

Valse echo's boven de Duitse Bocht t.g.v. een inversie
Valse echo's boven de Duitse Bocht t.g.v. een inversie verstoring windmolenparken

Buien en regen op komst
Na een lange droge periode waren vandaag de eerste buien weer te zien op het radarbeeld. De komende dagen is het ook handig om Buienradar in de gaten te houden, want elke dag is kans op regen of buien….


03-06-2020 om 14:45 door William Huizinga

Een moment geduld aub...
Een moment geduld aub...