Het is al decennia lang een traditie – dauwtrappen op Hemelvaartsdag. In plaats van uitslapen op deze vrije feestdag gaan veel mensen juist vroeg uit de veren. Om er vervolgens erop uit te gaan, te gaan wandelen – dauwtrappen.
Dauwtrappen (foto: Ton Wesselius)
Hemelvaartsdag
Een van de nationale feestdagen in Nederland is Hemelvaartsdag. Elke 40 dagen na Pasen vind deze feestdag plaats. Christenen herdenken dan dat Jezus 39 dagen na de wederopstanding naar de hemel is gegaan. Op deze feestdag en tevens voor velen een vrije dag is een soort van traditie ontstaan om te gaan dauwtrappen, maar dit gebruikt heeft eigenlijk weinig met het christendom te maken.
Frescoschildering 'De Hemelvaart' van Giotto di Bondone uit 1305)
Germaans gebruik
De traditie van het dauwtrappen is waarschijnlijk al eeuwenoud. Men vermoed dat het zelfs al teruggaat tot in de Germaanse tijd (1500 voor tot 800 na Christus). Volgens het Germaanse volksgeloof uit die tijd had de dauw een magische en genezende kracht. Het dauwtrappen was waarschijnlijk één van de voorjaars- of meifeesten van de Germanen. In het voorjaar, of lente vierden de Germanen de opkomst van het nieuwe leven in de natuur.
Een groepje Amsterdamse effectenhandelaren, blootvoets aan het dauwtrappen (foto uit 1911, bron: wiki)
In de loop van de middeleeuwen werd Hemelvaartsdag een kerkelijke feestdag. In de loop van de tijd werden op deze dag eigen tradities ontwikkeld, zoals het zegenen van de eerste fruitoogst van het seizoen. Daarnaast werd het gebruikelijk om in steden processies te houden. Tot op heden worden in verschillende plaatsen in Europa nog deze plechtige optochten gehouden. Wellicht dat er een verband is tussen deze Hemelvaart-processies en de oude Germaanse gebruiken. Feit is dat het dauwtrappen een gebruik is geworden op Hemelvaartsdag. In het verleden werd dit overigens nog blootsvoets gedaan en werd er gezongen.
Dauw
En voor we naar de weersverwachting gaan eerst nog even aandacht voor de dauw. Dauw is eigenlijk een vorm van neerslag. Die ontstaat wanneer waterdamp in de lucht condenseert op voorwerpen. Je ziet dat ’s ochtends bijvoorbeeld op je auto of fiets, en natuurlijk de dauw op gras. Dat condenseren gebeurt wanneer de temperatuur van de lucht daalt onder het dauwpunt. Ideale omstandigheden voor de vorming van dauw zijn wanneer er sprake is van een heldere nacht met weinig wind.
Dauwdruppels op een spinnenweb (foto: Anneke Pannekoek)
Dauwdruppels (foto: Erna Kool)
Overigens zorgt gras zelf ook nog voor de toevoeging van vocht. Gras is, net als alle planten, een levend organisme dat water nodig heeft om te overleven. Gras neemt water op via zijn wortels en gebruikt het voor verschillende processen, zoals fotosynthese. Een deel van dat water wordt door het gras verdampt via kleine poriën in de bladeren, een proces dat transpiratie wordt genoemd. Dit betekent dat gras water afgeeft aan de omgeving, en dat leidt tot een verhoging van de luchtvochtigheid rondom het gras.
Het weer op Hemelvaartsdag
En dan nu de verwachting voor de vroege vogels; jas aan, want rond zonsopkomst (05:27 uur) ligt de temperatuur in een groot deel van het land tussen 7 en 11 graden. In het noordoosten en oosten is het met 3 tot 6 graden wat kouder. Bovendien kan het in deze regio’s wat nevelig zijn, mogelijk komt hier en daar mist voor. Verder start de dag overal droog en staat er weinig wind. In het zuidwesten begint de dag waarschijnlijk al bewolkt, terwijl er elders sprake is van sluierwolken. Door de aanwezigheid van de sluierwolken is er kans op mooi ochtendgloren. Terwijl gedurende de eerste uren van de ochtend de (regionale) nevel en mist optrekt neemt vanuit het westen de bewolking toe.
De weerkaart voor Hemelvaartsdag
Regenjas of plu mee, want van het westen uit volgt ’s ochtends regen. In het noorden en oosten laat de zon zich ‘s ochtends nog even zien, maar daar raakt het later ook bewolkt. De regenzone trekt overdag naar het noorden en oosten. De meeste regen valt in het noorden, terwijl de zuidelijke provincies het vrijwel droog houden. In de loop van de middag wordt het vanuit het westen geleidelijk droog. De temperatuur loopt overdag op naar 16 tot 19 graden en de wind neemt in kracht toe. In de ochtend is nog sprake van een zwakke wind, overdag wordt de wind matig tot vrij krachtig, uit zuidwest. Aan zee komt een krachtige zuidwester te staan (kracht 6). ’s Avonds wordt het op de meeste plekken droog, al blijft het wel bewolkt.
Jas aan en plu mee, want het blijft niet droog. Verder zal het gras wel nat zijn, als het niet van de dauw is dan wel van de regen die vandaag is gevallen. (foto: Gieny Westra)
Het lange Hemelvaartsweekend
De dagen daarna heeft droog weer de overhand. Op vrijdag is het vrijwel droog, maar bepaalt bewolking op veel plaatsen wel het weerbeeld. Lokaal kan er nog een lichte bui ontstaan. De temperatuur boekt winst en overdag wordt het een aangename 20 graden. Zaterdag wisselen wolkenvelden en zonnige perioden elkaar af. In het zuidoosten is later op de dag kans op een regen- of onweersbui, in de rest van het land blijft het droog. En de temperatuur? Het wordt een warme dag met op veel plaatsen kwikstanden ruim boven 20 graden. In het zuiden kan de zomerse 25 graden worden gehaald.
Het lange weekend wordt op zondag afgesloten met zonnige perioden en wellicht een plaatselijk buitje. De temperatuur komt dan uit rond 20 graden.
De vooruitzichten van het lange Hemelvaartsweekend
