De afgelopen nacht
De Buienradar exact om middernacht: de onweersbuien bleven beperkt tot het zuidwesten.
Gisteravond verschenen de eerste onweersbuien in het zuidwesten van Nederland al. Het leek vooral in die hoek geconcentreerd te blijven, maar de weermodellen lieten een interessante ontwikkeling zien: het zou doorgroeien tot een lijn van onweersbuien dat over het hele land strekte. In de loop van de nacht gebeurde dat ook, met als gevolg dat men zomaar wakker kan zijn geschud door flinke rommels. Voor de meeste mensen onprettig, maar sommige weerfotografen vinden zo'n situatie juist top! De perfecte kans om bliksem op de plaat te leggen.
De Buienradar om 04:00 afgelopen nacht. Er was een hele lijn van buien op de radar te zien. Zeker bij de rode vlekken kwam veel onweer voor.
Bijzonder bliksemfenomeen
We hebben vele schitterende bliksemfoto's ontvangen. Het liefste deelden we die allemaal in deze blog, maar dan wordt het wel erg lang. Toch viel een specifieke foto van Gijs de Reijke op. Hij maakte in Heusden een foto van een blikseminslag op zo'n 200 meter van hem vandaan.
De foto waar we het over hebben.
Kijk je naar de foto hierboven, dan valt misschien nog niet iets heel bijzonders op. Nouja, het is natuurlijk erg bijzonder dat je een blikseminslag zo dichtbij kunt vastleggen! Toch is dat niet wat we bedoelen. Dat bijzondere fenomeen zit namelijk rechts op de foto verstopt. Laten we even inzoomen.
Dit is dezelfde foto als de vorige, maar dan ingezoomd naar de rechter kant. Nu is nog maar een enkele inslag te zien, maar valt dat bijzondere fenomeen hopelijk al iets eerder op. De bliksem lijkt door de windmolen aan de linkerkant heen te gaan, maar dat is schijn. In werkelijkheid was de blikseminslag wat verder naar achter.
We moeten nu goed naar de windmolen kijken. Niet die linker, maar die aan de rechterkant. We hebben het dus over de windmolen die achter het huis is verstopt. Aan de bovenkant daarvan is namelijk een kleine streep van bliksem te zien en dat is dat bijzondere bliksemfenomeen. We noemen dit ook wel een streamer.
Wat is een streamer?
Je zult je vast afvragen wat zo'n streamer nou is. Daarvoor gaan we even de "anatomie" van een blikseminslag bekijken. Sommige mensen zeggen dat een bliksemontlading van de grond naar de wolk gaat. Anderen zeggen juist dat dat de bliksem van de wolk naar de grond gaat. In werkelijkheid gaat de bliksem zowel van de wolk naar de grond, als andersom!
Het grootste deel van de bliksemontlading komt van de wolk naar beneden. Al die vertakkingen die je vaak ziet, laat goed zien hoe de bliksem op zoek is naar een verbinding met de grond. Die verbinding kan de bliksem niet zelf maken, maar daar zijn streamers voor nodig. Dit zijn hele kleine bliksems die een aantal meter vanaf de grond of een object omhoog gaan. Zodra een van die vertakkingen van de bliksemontlading zo'n streamer vindt, is het kanaal compleet en kunnen in rap tempo negatief geladen deeltjes naar het aardoppervlak verplaatsen om de positieve lading daar (deels) op te heffen. Het gevolg: een felle blikseminslag en vaak een hele harde knal.
Bij iedere bliksemontlading zijn altijd streamers te vinden, maar doordat ze alleen erg dichtbij de daadwerkelijke inslag zitten en het allemaal maar heel snel gebeurt, kun je ze in principe niet zien. Soms kunnen ze wel op een foto zoals die hierboven terecht komen, maar dat gebeurt maar zeer zelden.
Wel kun je een streamer horen! Gijs de Reijke zei bij het insturen van de foto het volgende: "Een felle flits, een harde tik en onmiddellijk daarna een krachtige, knallende donder. De tik herkende ik als het geluid van een 'streamer', een opwaartse voorontlading die z'n weg naar de zich vanuit de wolk ontwikkelende vertakkingen zoekt". Gijs beschreef het geluid van die streamer dus als een harde tik.
Hoe zeldzaam is zo'n foto?
Om te uit te leggen hoe zeldzaam een foto van zo'n streamer is, gaan we weer even terug naar Gijs. Gijs is een ervaren stormchasen en fotografeert al vele jaren extreem weer, waaronder veel bliksem. Bij zijn foto van vannacht zei hij: "Dit is het eerste exemplaar dat ik heb weten vast te leggen". Dus zelfs als je jarenlang al onweersbuien opzoekt en bliksem vastlegt, kan het zijn dat je nog nooit zoiets hebt kunnen vastleggen. Dat zegt vast genoeg over hoe uniek het is om zo'n streamer een foto vast te leggen.
Nog een laatste foto van Gijs de Reijke, van de bliksem van afgelopen nacht. Wat een bijzonder lichtspektakel van moeder natuur!
