De afgelopen dagen was het weer raak! Als je een wandeling maakt over de stranden van bijvoorbeeld Noordwijk, Zandvoort of Ameland struikel je bijna over de grote hoeveelheid zeesterren. De oorzaak; storm Amy.
Zeesterren
Zeesterren zijn er in verschillende soorten, maten en kleuren. Met lange slanke armen of korte dikke. Sommige soorten hebben stekels, andere zijn glad. Ze hebben geen wervels en in het centrale deel van hun lichaam bevinden zich de mond, de maag en meestal een anus (niet elke soort heeft er één. In het geval er geen anus is verlaten voedselresten het lichaam weer via de mond). De algemeenste soort langs Nederlandse kust is de gewone zeester (Asterias Rubens), die een doorsnede tot 50 centimeter kan bereiken. Zeesterren worden vaak levend aangetroffen op het strand en in getijdenpoeltjes.
Aangespoelde zeesterren Katwijk aan Zee. Fotograaf, Janneke Middendorp.
De armen van de zeester moeten niet gezien worden als ledematen van het dier maar als een soort 'lobben' van het lichaam. De armen zijn relatief dik en bieden ruimte aan verschillende organen. De armen zijn dan ook gevuld met een groot deel van het spijsverteringsstelsel, het watervaatstelsel en de geslachtsorganen.
Zeesterren kunnen verloren armen terug laten groeien, zolang het midden lichaam niet is beschadigd. Dit proces wordt regeneratie genoemd en duurt enkele weken tot maanden. Een afgestoten arm kan zelfs uitgroeien tot een nieuwe zeester als er een stukje midden lichaam aan zit.
Het dieet van zeesterren bestaat voornamelijk uit schelpdieren zoals mosselen en oesters.
Waarom spoelen er soms zoveel zeesterren aan?
Zeesterren verblijven graag langs de kust waar voedsel in overvloed is. Zodra de temperaturen dalen, zoeken ze echter dieper water op. Op die diepte zijn ze beter beschermd tegen de kracht van stormen. Ze spoelen het meest aan tijdens de wintermaanden en bij hevige stormen. Zeesterren worden dan van de zeebodem losgerukt. Door de lage temperatuur raken ze versuft en kunnen ze zich niet terug vasthechten aan de bodem waardoor ze hulpeloos blijven ronddrijven. Als er vervolgens ook nog een onderstroom richting het land ontstaat, spoelen ze massaal aan op het strand.
Hoewel het vaker voorkomt in de winter, kan het ook op andere momenten gebeuren, bijvoorbeeld door een combinatie van wind en de bewegingen van de zeebodem. Zoals afgelopen weekend toen storm Amy langs trok. Omdat het zeewater nog relatief warm is bevinden veel zeesterren zich dus nog dicht bij de kust in het ondiepe water. Door de sterke wind ontstonden er hevige golven en een sterke stroming waardoor de zeesterren zich niet meer vast konden houden aan de bodem en dus in grote getalen aanspoelden. Daarna zijn de meeste helaas ten dode opgeschreven… De massaal aangespoelde zeesterren vormen een gemakkelijke prooi voor meeuwen, die vaak op de plekken afkomen waar dit soort massale strandingen plaatsvinden. Maar ook het feit dat ze niet meer kunnen ademen.
Aangespoelde zeesterren in Noordwijk aan Zee. Fotograaf, Els Bax.
Het feit dat ze vaak in zulke grote aantallen aan land komen, geeft aan er veel gewone zeesterren in de Noordzee leven. Volwassen zeesterren kennen weinig natuurlijke vijanden, met uitzondering van de zilvermeeuw. Toch moeten ze voorzichtig zijn voor hun soortgenoten, want jonge zeesterren worden geregeld belaagd door grotere exemplaren. Sommige zeesterren jagen zelfs actief op andere zeesterren. Toch hoef je je geen zorgen te maken over de populatie. Naar schatting leven er miljoenen zeesterren in de Noordzee.
Zeester versus mossel
Zeesterren zijn dol op mosselen en leven vaak in de buurt van mosselbanken. Ze zijn overigens wel lastig om te eten maar de aanhouder wint. De zeester probeert de dichte mossel met vier van zijn vijf armen. De mossel die probeert zijn schelpen dicht te ouden maar raakt na een tijd vermoeid en krijgt in de dichte schelp ook geen zuurstof. Zo’n gevecht duurt ongeveer een uur. Voordeel dat er nu minder zeesterren zijn om de mosselen op te eten.
Vooruitzichten voor de zeesterren langs de Nederlands kust.
De komende dagen is het door een hogedrukgebied vrij rust weer dus de zeesterren kunnen vrij rustig op de bodem chillen en een beetje bijkomen van de schrik.
Vooruitzichten Nederland.
