Tot nu toe is 2019 een heel bijzonder jaar qua weer. Denk maar aan temperatuurrecords, de hittegolven tijdens de zomer, de overstromingen in Frankrijk en Italië en natuurlijk de orkanen en tyfoons! Deze week speelt ook boven de Indische Oceaan een heel bijzonder fenomeen af. Er zijn namelijk tegelijkertijd 5 tropische stormen en orkanen aan het woeden!
In de Indische Oceaan spreken we van tropische cyclonen. Deze stormen zijn precies dezelfde als orkanen en tyfoons. Welke naam je voor deze tropische stormen gebruiken, licht aan waar deze stormen voorkomen:
Over wat precies een cycloon/tyfoon/orkaan is, lees je in de blog van 4 september 2018. In kort is een cycloon een intens lagedrukgebied met daaromheen "wolkenmuren" waarin hevige onweersbuien voorkomen. Het gaat gepaard met heel veel regen en enorm veel wind.
Als het komt bij tropische stormen boven de Indische Oceaan zijn er meerdere gebieden waar cyclonen voorkomen. Vervolgens zijn er ook meerdere cycloonseizoenen! In het noordwesten (tussen India, Somalië en Oman) komen tropische stormen het hele jaar voor, maar in april en november is er normaal gesproken een hoogtepunt. In het zuidwesten van de Indische Oceaan loopt het seizoen vanaf 15 november tot en met 30 april van het volgende jaar.
Huidige cyclonen
Tropische cycloon Pawan
Momenteel woeden er 3 cyclonen boven de Indische Oceaan. De eerste ervan is Pawan. Deze storm stuurt af op Somalië (en dus ook delen in het oosten van Ethiopië) en gaat zaterdagavond (7 december) daar aan land met windstoten rond 75 km/uur. Afgelopen tijd is daar heel veel regen gevallen (van begin-oktober tot midden-november zo'n 300% van wat er normaal valt), waardoor dit gebied inmiddels al last van overstromingen en modderstromen heeft. Ook zijn daar afgelopen maanden tenminste 250 mensen overleden vanwege de overstromingen. Daarvoor werd dit gebied juist weer geteisterd door extreme droogte met een voedseltekort tot gevolg. Nu komt er dus opnieuw een gevaar voor overstromingen en modderstromen.
Tropische cycloon Ambali
Naar het noordoosten van Madagaskar woedt tropische cycloon Ambali. Deze storm is in 24 uur de tijd heel erg snel in kracht toegenomen: met windsnelheden van 56 km/uur naar ongeveer 217 km/uur! Dat is bijna een nieuw wereldrecord! Ambali bereikte afgelopen nacht nog windsnelheden rond 250 km/uur met windstoten tot 306 km/uur. Momenteel is deze storm al wat afgezwakt.
Bron: Ambali kan mogelijk op de eilanden Mauritius en Réunion voor veel regen en wind zorgen. Momenteel lijkt deze storm niet Madagaskar te bereiken, maar er is wel een andere tropische cycloon onderweg naar dit eiland...
Tropische cycloon Belna
Noord van Madagaskar is Belna de afgelopen 24 uur in kracht toegenomen. Belna gaat nu gepaard met windsnelheden rond 120 km/uur en windstoten tot ongeveer 150 km/uur. Deze cycloon is dus niet zo krachtig als Ambali, maar het moet zeker niet worden onderschatten! Belna gaat waarschijnlijk komende maandag in het noorden van Madagaskar aan land.
Bron: Pawan, Ambali en Belna zijn dus de drie tropische cyclonen die momenteel boven de Indische Oceaan voorkomen. De andere twee stormen zijn helemaal niet zo krachtig. Één ervan is inmiddels al helemaal verbrokkelt (TC 07A). Die lag aan de westkust van India, dichtbij de grens met Pakistan. De andere tropische storm bevindt zich ten zuiden van India (92B). Deze storm zou voorlopig nog geen gevaren inhouden om tot cycloon te ontwikkelen.
Waarom al de tropische stormen/cyclonen?
Vanwege meerdere atmosferische fenomenen en enkele andere factoren die deze week tegelijkertijd afspelen, waren de omstandigheden ideaal voor de drie cyclonen om zich te ontwikkelen. Deze fenomenen zijn de "Indian Ocean Dipole" en de "Madden-Julian Oscillation".
De Indian Ocean Dipole (IOD) is bijna zoals El Niño, maar alleen in de Indische Oceaan. Het gaat voornamelijk om de temperatuur van het zeewater: soms is het in het westen wat warmer dan normaal en dan juist weer in het oosten wat minder warm dan normaal (positieve IOD). Vanwege het wat warmere zeewater aan de oostkust van Afrika, kunnen tropische cyclonen dus makkelijker tot ontwikkeling komen.
Een positieve IOD met de temperatuur van het zeewater in het westen relatief warmer dan normaal en die van het zeewater in het oosten juist weer wat kouder dan normaal. (Bron: NASA)
De Madden-Julian Oscillation (MJO) is een verstoring in de wolken, de regen, de wind en de luchtdruk in de tropische atmosfeer wat van west naar oost over de aarde beweegt. Tijdens de versterkte fase is de situatie ideaal voor tropische cyclonen om te ontwikkelen.
Verder is de windschering (verschil in wind met hoogte) heel laag, is de luchtvochtigheid relatief hoog in de omgeving van de cyclonen en de temperatuur van het water is hoger dan normaal.
Al deze factoren droegen zeker bij tot de afgelopen (heel bijzondere) "weer-week" in de Indische Oceaan, maar hoe de rest van het seizoen eruit ziet, is nog even afwachten!
