2023 is tot nu toe vrij warm. Denk maar aan de afgelopen zomer... Juni was recordwarm. Juli was wereldwijd de warmste maand ooit*. Toen kwam augustus die de warmste augustusmaand ooit* was. En september 2023?! Ook wereldwijd de warmste septembermaand!
De zomer van 2023 gaat zeker de boeken in. In Nederland was het vaak voor het gevoel niet heel zomers, maar wereldwijd was het een ander verhaal. Het seizoen juni-juli-augustus van 2023 was met een ruimte marge wereldwijd het warmste ooit gemeten, met een gemiddelde temperatuur van 16,77 graden. Dat is 0,66 graden boven het langjarig gemiddelde. Maar dat komt als geen verrassing. In Spanje waren er bijvoorbeeld 4 hittegolven! Daarmee sneuvelden meerdere hitterecords. Ook in andere Europese landen was het erg heet. Niet alleen Europa ging gebukt onder de hitte. Ook in landen op het zuidelijk halfrond, waar het toen winter was, was het in deze periode warmer dan gemiddeld.
De warmte eindigde echter niet met het einde van de zomer op het noordelijk halfrond. Ook september verliep erg warm. In Nederland was september 2023 de op één na warmste septembermaand. Wereldwijd is de afgelopen maand zelfs de warmste septembermaand ooit* gemeten! Wereldwijd kwam de gemiddelde temperatuur op 16,38 graden, dat is 0,93 graden boven het gemiddelde van de periode 1991-2020 en zo'n 0,5 graden hoger dan de gemiddelde temperatuur van de vorige warmste septembermaand.
Korte broek-weer op 26 september 2023 in Den Helder (foto gemaakt door Nel van Es)
Tot nu toe is de gemiddelde temperatuur van de eerste 9 maanden van 2023 (dus januari tot en met september) 0,52 graden hoger dan het klimaatgemiddelde (dus de gemiddelde temperatuur van 1991 tot en met 2020). Ook is deze waarde 0,05 graden hoger dan de gemiddelde temperatuur de eerste 9 maanden van 2016, het vorige recordwarme jaar.
Het jaar 2023 is dus goed op weg op het warmste jaar ooit* gemeten te worden met momenteel een gemiddelde temperatuur van 1,4 graden boven de pre-industriële temperaturen.
*Met 'ooit' wordt hier bedoeld 'sinds de metingen zijn begonnen'. In Nederland is dat 1901. De gemiddelde temperatuur wereldwijd wordt al sinds 1880 bijgehouden.
Gevolgen warmste jaar ooit
Wereldwijd zijn er al gevolgen te zien van dit warme jaar. Op Antarctica, waar de winter net is geëindigd, heeft het zee-ijs een recordlaagtepunt bereikt. Ook in Europa is de hoogste berg in West-Europa, namelijk de Mont Blanc, in 2 jaar de tijd met ruim 2 meter gekrompen! Die daling heeft te maken met de ijskap die erop ligt. Deze is namelijk dunner geworden, vanwege de hoge temperaturen afgelopen tijd. En omdat de hoogte van een berg gemeten worden met de ijskap/sneeuw erbovenop, kan het voorkomen dat een bergpiek het ene jaar lager is dan een andere. Echter in het geval van de Mont Blanc blijkt er de afgelopen twintig jaar een systematische daling te zijn die niet in de vorige eeuw te zien was.
Mont Blanc gekleed in wit aan het eind van de vorige winter (Richard Klijn, foto gemaakt op 1 maart 2023)
Ook een te warme oktobermaand?!
Deze maand begon in enkele landen met extreem hoge temperaturen en deze warmte duurt nog even voort. Zo wordt het dit weekend in het VK op sommige plaatsen wel 27 graden! Ook in Spanje is het ongekend warm. Daar zijn de eerste dagen van deze maand enkele hitterecords al gesneuveld met temperaturen vergelijkbaar met die van eind augustus: bijna 40% van de weerstations registreerde temperaturen van boven de 32 graden! De komende dagen blijft het ongewoon warm in Spanje.
In Nederland hadden we ook te maken met een wat warme week tot nu toe. Gemiddeld ligt de maximumtemperatuur voor begin oktober rond 16 graden. Deze week werd het in De Bilt bijvoorbeeld op 1 en 2 oktober maar liefst zo'n 23,6 graden! Ook de rest van de week bleef het te warm voor de tijd van het jaar. De komende dagen is dat opnieuw het geval met uitzondering van zondag. Dan wordt het namelijk zo'n 17 graden, maar ook dat is één graad hoger dan gemiddeld.
Na het weekend wordt het opnieuw warmer dan 20 graden. Volgens de pluim houdt deze warme periode aan tot en met woensdag. Dan trekt er een storing over en zorgt waarschijnlijk voor wat lagere maxima, maar de onzekerheid is nog erg groot op die termijn.
De pluim voor De Bilt (bron: KNMI)
*Met 'ooit' wordt bedoeld 'sinds de metingen zijn begonnen'. In Nederland is dat 1901. De gemiddelde temperatuur wereldwijd wordt al sinds 1880 bijgehouden.
