Dreigende wolkenluchten vanochtend boven vooral het oosten van ons land. Veel mensen stuurden ons een foto van dit verschijnsel met de opmerking dat ze dit toch wel hele mooie of bijzondere wolken vonden. Dat snappen we heel goed! In deze blog vertellen we je meer over de “jongste” wolkensoort in de meteorologie. 

Prachtig, vreemd, schilderachtig…

Veel mensen die ons een foto stuurden van deze wolken gebruikten woorden als “prachtig”, “vreemd”, “schilderachtig” en “bijzonder”… Begrijpelijk, want wie deze wolken ziet zal zich afvragen wat voor onheilspellends er staat te gebeuren.

Figuur 1: De onheilspellende wolken vanochtend in Beers

Golvend!

Een iemand had echter een treffende omschrijving meegegeven: “Deze golvende wolken”. En dat is precies wat het is, de wolken hebben wat weg van een deinende of golvende zee. Officieel heet deze wolk de undulatus aspertitas, waarbij het woord undulatus letterlijk verwijst naar “golvend”. Asperitas betekent zoveel als “ruw”, dus het best kan dit omschreven worden als een “ruwe zee”. In het Nederlands wordt deze wolk ook wel ‘bubbelwolk’ genoemd.

Figuur 2: Je snapt als je deze foto ziet wel waarom hij ook wel een 'bubbelwolk' genoemd wordt.

Onderstaande timelapse geeft goed weer hoe het wolkendek letterlijk flink golft! Dit zie je zo met het blote oog veel minder, omdat het in werkelijkheid erg traag gaat. Als je de beelden echter versnelt, ziet het er nog angstaanjagender uit!

Hoe ontstaan deze wolken?

Hoe deze wolken precies ontstaan, is nog steeds onduidelijk. Er zijn wel verschillende theorieën over. Zo zou windschering, het verschil in wind op hoogte, een rol kunnen spelen. Als het aan de grond nauwelijks waait, maar op 6 km hoogte heel hard waait, spreken we van veel windschering. Hier tussenin zou het wolkendek mogelijk kunnen gaan golven.

Figuur 3: De golvende beweging van de wolken was vanochtend ook goed te zien.

Onweer op komst?

De wolk wordt echter ook vaak in verband gebracht met onweersbuien, en dan vooral achteraf. Het lijkt er dus op dat bepaalde luchtstromen die voorkomen in een onweersbui ook een rol spelen in de formatie van deze wolken. Vandaag was dit ook logisch, want even over de grens in Duitsland waren wel wat (onweers)buien actief. 

Figuur 4: Het radarbeeld van vanochtend 07.05u. De buien in Duitsland zorgden ervoor dat we in Nederland deze zeldzame wolkensoort konden aanschouwen. 

Hoewel ze er dus dreigend uitzien, zijn ze eigenlijk bijna nooit een voorbode van extreme onweersbuien. 

Jongste wolkensoort

De altostratus undulatus asperitas is trouwens de “jongste” wolk op aarde! Oke’, dan bedoelen we niet qua leeftijd, want dat is moeilijk te achterhalen, maar wel qua officiële naam en classificatie!  Pas in 2015 werd de wolkensoort namelijk toegevoegd aan de internationale wolkenatlas, een soort wolkenbijbel voor meterologen. Dat was toen de eerste wolkensoort die werd toegevoegd in meer dan 50 jaar! De vorige wolkensoort werd in 1951 toegevoegd en betrof de cirrus intortus. 

Figuur 5: De cirrus intortus, de wolkensoort die hiervoor als laatste is toegevoegd in 1951. 

Conclusie

De wolk is dus relatief zeldzaam, kan alleen maar ontstaan in onstabiele omstandigheden en wordt het vaakst gezien in de buurt van onweersbuien of fronten. Toch kondigt de wolk zelf meestal geen extreem weer aan, omdat het onweer er dan alweer vandoor is. Hoe het precies ontstaat is onduidelijk, maar dat het er spectaculair uitziet staat vast! Geniet hieronder nog van wat plaatjes van vanochtend: