De wetenschap heeft altijd veel geleerd van fossielen. Hoe zagen vroegere planten- en diersoorten eruit? Waar kwamen ze voor? Maar de fossielen die zich nu aan het vormen zijn, zeggen veel minder. Misschien zijn ze in de toekomst wel waardeloos voor wetenschappers. En dat komt door de mens.
Fossielen kunnen ons veel vertellen. Maar niet alles. Van een van de oudste levensvormen op aarde, de kwallen, blijft als ze dood zijn niets meer over. Kwallen hebben namelijk geen skelet en zijn geheel van zacht materiaal. Ook van wormen en naaktslakken blijft niets over.
Huisduinen, Ed Greeve
Bij dieren met een skelet gaat het beter. Maar ook de plek waar een dier sterft is van belang voor het fossiliseren. Het beste gaat het als er zo min mogelijk zuurstof bij komt. Dus in of bij het water. En dan het liefst als ze relatief snel worden bedekt door een laag zand of veen. Zoals deze vissen.
Doetinchem, Burry van den Brink
Uit dat soort fossielen hebben wetenschappers heel veel kennis opgedaan. Leefden dieren in groepen of solo, in bossen of op vlakten, op het land of in het water? Waren het zoogdieren of reptielen? Zelfs wat ze aten valt uit goede fossielen op te maken. Maar hoe lang nog?De mens is de fossielen die zich nu vormen aan het verpesten. En dat is al een paar honderd jaar aan de gang. Want vanaf ongeveer de 16e eeuw zijn we op steeds grotere schaal planten en dieren over de aarde aan het verplaatsen. Om maar eens een voorbeeld te noemen: onze huiskatten. Die komen van oorsprong uit Perzië en Egypte.
Koudekerk aan de Rijn, Wim Jiskoot
Een wetenschapper die over duizenden jaren zo'n fossiel vindt, zou kunnen denken dat katten hier van nature voorkwamen. Maar het kan nog extremer: Drugsbaron Pablo Escobar heeft een groep nijlpaarden naar Colombia gehaald. Na zijn dood zijn de beesten verwilderd en mogelijk zijn er nu overleden dieren aan het fossiliseren. Dat zet wetenschappers die ze mogelijk ooit ontdekken op het verkeerde been. En het is ook op grote schaal gebeurd met planten. Mais, aardappels en vele andere soorten komen van oorsprong niet hier voor.
Schoonrewoerd, Jan Horde
Wetenschappers die over duizenden jaren zaden of resten van dit soort planten vinden, kunnen daar hele verkeerde conclusies uit trekken. En dat maakt hun ontdekkingen en conclusies mogelijk minder waardevol of zelfs onjuist. Maar er zijn nog wel kansen: In een situatie waarin wetenschappers laag voor laag kunnen graven en zoeken, kunnen ze mogelijk vrij precies vinden wanneer de mensheid met op grote schaal met planten en dieren over de aardbol is gaan slepen.
