Het weer kan ontzettend verschillen tijdens de Paasdagen. Dat heeft grotendeels te maken met de datum waarop Pasen valt. Eerste en Tweede Paasdag vallen dit jaar precies op de grens tussen maart en april, maar kunnen ook eerder in maart of juist eind april plaatsvinden. In deze periode is het weer erg veranderlijk: het kan sneeuwen, maar ook zomerse temperaturen komen soms voor. Op welke data we van het langere paasweekend kunnen genieten is dan weer afhankelijk van de maan. Snap jij het nog? In deze blog lees je precies hoe het zit!

Wat heeft de maan met Pasen te maken?

Pasen is een feest dat al eeuwen en eeuwen bestaat. Rond 325 na Christus werd bepaald dat Pasen op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente gevierd moest worden. De lente start meestal op 21 maart. Mocht dat op een zaterdag zijn en is het op de zondag daarna volle maan, dan kan Eerste Paasdag dus al op 22 maart plaatsvinden. Doordat het soms nog een tijd kan duren voor de eerste volle maan na 21 maart plaatsvindt is het ook mogelijk dat Pasen op 25 april valt. Het Paasfeest valt dus elk jaar op een datum tussen 22 maart en 25 april.


Figuur 1: De data waarop Eerste Paasdag valt van 2021 t/m 2029. Het vroegst valt die in deze periode in 2027, op 28 maart. Het laatst volgend jaar, 2025, op 25 april. Dat is bijna een maand verschil.

Maanfases

Wanneer de eerste volle maan van de lente zich laat zien is afhankelijk van de locatie waar de maan zich ten opzichte van de aarde en de zon bevindt. De maan geeft namelijk zelf geen licht, het reflecteert het licht van de zon. Als de maan tussen de zon en de aarde instaat is de maan niet te zien. Al het licht van de zon valt dan immers op de kant van de maan die van de aarde afgekeerd is. Deze maanfase noemen we ‘nieuwe maan’. Met een nieuwe maan wordt het begin van een ronde van de maan rondom de aarde ingeluid. Deze ronde duurt ongeveer 29,5 dagen. Terwijl de maan aan zijn ronde om de aarde begint zien we de zon een steeds groter oppervlakte van de maan beschijnen. Als voor ons de helft van de maan te zien is, spreken we van het ‘eerste kwartier’. Draait de maan weer verder, dan zien we op de helft van de cyclus een volle maan. De zon beschijnt dan de kant van de maan die we vanaf aarde kunnen zien volledig. Op driekwart van de maanronde dient het laatste kwartier zich aan. Dan kunnen we de helft van de maan zien die in het eerste kwartier onzichtbaar was.


Figuur 2: De verschillende maanfases. 

Bloedmaan

In 2015 kleurde de volle maan tijdens Pasen voor sommige werelddelen rood. Zo’n rode maan wordt ook wel bloedmaan genoemd. Een bloedmaan komt voor als het volle maan is, dus als de aarde tussen de maan en de zon in staat, en de maan zich precies in de schaduw van de aarde bevindt. Eigenlijk spreken we dus van een maansverduistering, de aarde houdt dan het directe licht van de zon dat de maan wil bereiken namelijk tegen. Er komt echter nog wel licht door de atmosfeer van de aarde heen, de dampkring breekt het licht en dat projecteert de rode kleur op de maan.


Figuur 3: Een prachtige foto van een bloedmaan, geschoten in 2019. 

Supermaan

De baan die de maan rond de aarde maakt is niet helemaal rond, maar meer elliptisch, of ovaal. Dat betekent dat de maan dus op verschillende afstanden van de aarde kan staan. De maan staat maximaal 406.000 kilometer ver weg, als de maan het dichtst bij de aarde staat bedraagt de afstand zo’n 356.000 kilometer. Als de maan zo dicht bij de aarde staat lijkt het hemellichaam groter, dat noemen we een supermaan. Voor het zicht is de (volle) maan dan 14% groter dan wanneer de maan het verst van de aarde af staat.

Grote verschillen in Paasweer

Door de cycli van de maan kan Pasen dus elk jaar op een andere datum in maart of april vallen. Het weer gedurende de periode waarin het Paasfeest gevierd kan worden kan dus ontzettend verschillen. In het voorjaar is er in het hoge noorden namelijk vaak nog een flinke portie koude lucht voorradig. Het zuiden van Europa is echter al behoorlijk opgewarmd. Komen we terecht in een koude luchtmassa uit het noorden dan kan Pasen koud verlopen met soms zelfs sneeuw, zoals in 2008. Het kan ook heel anders, zoals in 2011. Toen steeg het kwik op Eerste Paasdag naar 26 graden!

Figuur 4: Niet met Pasen, maar wel met 1 april! Dit was 2 jaar geleden, op 1 april 2022. Sneeuw kan er dus zeker nog vallen in deze tijd van het jaar. Foto door Dilia van Zon uit Schoonhoven.

Pasen dit jaar redelijk gemiddeld

De Paasdagen zijn dit jaar redelijk gemiddeld verlopen voor de tijd van het jaar. Gisteren, op Eerste Paasdag, steeg het kwik in Limburg echter tot 18 graden, wat redelijk zacht is. Gemiddeld was het in Nederland een graad of 16, terwijl 13 graden normaal is voor de tijd van het jaar. Daarop volgden echter wel pittige buien die soms zomers aandeden, met ook wat onweer hier en daar. Vandaag op Tweede Paasdag is het iets koeler, met 11 tot 15 graden, wat heel gemiddeld is voor begin april. 

Stevenen we af op eerste warme dag? 

Nu Pasen voorbij is, kunnen we ook een blik vooruit werpen! Zo lijkt het richting volgend weekend namelijk flink warmer te gaan worden... Een 1 april grap? Nee, het staat echt in de weerkaarten! Voordat het zover is, moeten we echter eerst nog een paar vrij natte dagen doorstaan. De komende dagen is er dus van lenteweer absoluut nog geen sprake. Richting het weekend lijkt dat echter zoals gezegd te veranderen: een flinke opstoot aan warme lucht vanuit Spanje zou dan kortstondig ons land kunnen bereiken, waardoor we op de zaterdag temperaturen van meer dan 20 graden mogen noteren! Dit lijkt echter wel een eendagsvlieg te zijn: zondag is het alweer koeler. Let wel, zaterdag is op het moment van schrijven nog 5 dagen vooruit. Er kan dus nog het een en ander veranderen, maar de trend lijkt duidelijk te zijn: het wordt warm. Hou vooral ons actuele weerbericht goed in de gaten! 

Figuur 5: De meerdaagse verwachting. De warmte opstoot voor de zaterdag zien we daarin duidelijk terug!