Een lagedrukgebied tolt boven de Middellandse Zee en zorgde sinds afgelopen zondag voor enorme regenval op Sicilië en Calabria. Vervolgens waren er overstromingen en modderstromen met zelfs al twee doden tot gevolg!
Soms komt er boven de Middellandse Zee een lagedrukgebied voor dat heel erg op een orkaan lijkt. Het heeft dus tropische kenmerken, niet zoals de lagedrukgebieden die we hier kennen. Als er zo'n "tropische laag" ontstaat, kan er spraken zijn van een "medicane".
Wat is een medicane?
Het heeft niets te maken met medicijn, al klinkt het wel zo! Het woord is uit "Mediterranean" en "hurricane' samengevoegd. Dus is een Medicane een lagedrukgebied in de Middellandse Zee met tropische kenmerken. Soms lijkt het op een orkaan, voornamelijk omdat een medicane ook een "oog" kan vormen. Een oog is een gebied in de kern van een tropische lagedrukgebied met weinig of geen bewolking. Rond de kern tref je onweersbuien aan. Een tropisch lagedrukgebied wordt pas een medicane genoemd als de wind orkaankracht (windkracht 12) bereikt.
Vaak zijn er onweersbuien boven de Middellandse Zee. Vooral tijdens de herfst en de winter is het zeewater nog relatief warm (meer dan 20 graden). Als dan koude lucht vanuit het noorden boven het warme zeewater stroomt, is het ideaal voor zware onweersbuien om zich te ontwikkelen. Soms zijn de omstandigheden van zo'n aard dat de buien zich rond elkaar kunnen groeperen. Daardoor ontstaat een tropische lagedrukgebied.
Medicanes zijn zeldzaam, maar niet ongekend. In één jaar ontwikkelt zich in de Middellandse Zee één of twee Mediterraanse orkanen. Weermodellen hebben het soms moeilijk om deze lagedrukgebieden goed in te schatten omdat ze maar klein zijn in vergelijking met een polair front of een tropische cycloon.
In 2017 bevond zich nabij de kust van Italië een medicane met een duidelijk oog. Kijk maar eens naar het volgende satellietbeeld: dat begint al meer op een orkaan te lijken!
Een satellietbeeld van Medicane Numa nabij Italië op 18 november 2017. Het oog is duidelijk te zien. Tot diep in november kunnen er dus dit soort systemen ontstaan boven de Middellandse Zee.
Mogelijke medicane boven Sicilië
Het lagedrukgebied dat zich nu in de omgeving van Sicilië bevindt, lijkt dus op een medicane. Of deze laag daadwerkelijk een medicane is, is nog wat onzeker. Er waren al windstoten gemeld van ongeveer 120 km/uur, dus genoeg om dit systeem als een medicane te classificeren, maar de windstoten konden ook gewoon zijn vanwege de zware onweersbuien.
Op het satellietbeeld ziet het er in ieder geval al wel bijna als een orkaan uit!
Satellietbeeld van het tropische lagedrukgebied ten zuiden van Sicilië op 26 oktober 2021 (Bron: NASA Worldview)
Dit laag tolt nu al sinds vorig weekend boven de Middellandse Zee. Noord ervan ligt een lang uitgestrekt hogedrukgebied, waardoor dit lagedrukgebied niet weg kan trekken. En door het wat warmere zeewater kan dit lagedrukgebied weer gaan intensifiëren.
Dit lagedrukgebied bereikte afgelopen zondag en maandag een hoogtepunt: er is reeds 300 mm regen gevallen. Dat is bijna de helft van de gemiddelde jaarlijkse neerslagsom! Momenteel is de "medicane" wat afgezwakt, maar vanaf morgen sterkt hij weer aan. Vrijdag kan opnieuw 100 tot 200 mm regen vallen. Daarbij zijn opnieuw windstoten tot 100 km/uur mogelijk. Pas vanaf zaterdag vult dit lagedrukgebied op en trekt hij weg.
