De vroegbloeiers staan tegenwoordig steeds eerder in het jaar in bloei. Enkele weken geleden bloeiden bijvoorbeeld het gewone speenkruid, de gele kornoelje, het sneeuwklokje en de krokus al volop. Uit onderzoek is gebleken dat deze voorjaarsbloeiers gemiddeld een maand eerder bloeien dan een halve eeuw geleden.
Zachte winters
De verandering in de bloeidatum is mooi te zien aan de gele kornoelje. Vijftig jaar geleden kwamen de eerste kleine gele bloemetjes pas rond 13 maart tevoorschijn. In deze eeuw ligt de eerste bloeiwaarneming op 18 februari.
De eerste sneeuwklokjes kwamen begin van het jaar al op (foto: Rob Beckers)
Het komt steeds vaker voor; de natuur die steeds eerder tot ontwikkeling komt en dan niet een paar dagen maar een hele maand. Op een periode van 2001-2020 loopt de natuur gemiddeld ongeveer anderhalve week voor, wat niet zo vreemd is door het warmer wordende klimaat. Immers, de winters kenmerken zich tegenwoordig uitermate zacht weer.
De gele karnoelje bloeit gemiddeld een maand eerder dan 50 jaar geleden (foto: Nellie Bartels)
Eerste wintermaanden bepalend
En vooral de eerste twee wintermaanden, december en januari, zijn bepalend voor de vroegbloeiers. Hoe zachter deze maanden zijn, des te eerder de bloei. Ook deze winter was daar weer een voorbeeld van. Zo was het afgelopen december en januari gemiddeld 5,4 graden, terwijl het klimaatgemiddelde in die maanden rond 3,9 graden ligt. Vervolgens was het begin februari ook erg zacht, een vruchtbare basis voor de eerste bloeiende gele kornoelje.
De winter verliep zacht en ook februari gaat de boeken in als uitermate zacht.
Vroege hooikoortsklachten
Door de verschuiving in bloei is ook een verandering te zien hooikoortsklachten. Tijdens zachte winters komt de hazelaar eerder in bloei en laat nou net die hazelaar hooikoortsklachten veroorzaken. De afgelopen winters verliepen zelfs zo zacht, dat de hazelaar al voor de kerst in bloei kwam. Zo’n 50 jaar geleden gebeurde dat pas rond 15 februari en in de periode van 2001-2020 gebeurde dat rond 20 januari. De verschuiving in bloei smeert als het ware de hooikoortsperiode uit over het jaar. Ofwel, vrijwel het hele jaar moet rekening worden gehouden met hooikoortsklachten.
Stuifmeel van de hazelaar kan flink wat hooikoortsklachten veroorzaken (foto: Piet Vinken)
Het relatief zachte weer van de afgelopen tijd, zowel overdag als ’s nachts heeft veel effect gehad op de fysiologische ontwikkeling van voorjaarsbloeiers. Daardoor brengen naast de laatste hazelaars nu vooral elzen veel matig allergeen stuifmeel in de lucht tijdens droge periodes. Ook andere vroege bloeiers, zoals de Taxus, Essen, Wilgen en Iepen zijn al in bloei gezien. Deze soorten brengen pollen in de lucht.
Lenteweer op komst?
Gisteren heeft een deel van het land van het voorjaarszonnetje mogen genieten. Het voelde al een beetje als lente. Maar worden we getrakteerd op lenteweer? Helaas, we moeten nog even geduld hebben. Donderdag staat in het teken wolken, een matige zuidenwind en regen. Vrijdag 1 maart begint de weerkundige lente, maar het weer doet nog even niet mee.
Tot in het weekend is het wisselvallig en wordt het overdag een graad of 10-11. Het wisselvallige weer draagt er in elk geval aan bij dat er weinig pollen in de lucht hangt. Wat lenteweer betreft gloort er licht aan de horizon. In de loop van volgende week lijkt het droger te worden, maar laten we niet op de zaak vooruitlopen. Het is nog ver weg…
(bronnen: Nature Today, Pollennieuws)
