Gisterochtend en ook deze ochtend hadden we er weer mee te maken: mist! Het kan hinderlijk zijn voor bijvoorbeeld verkeer, maar ook prachtige plaatjes opleveren! In deze blog leggen we je uit hoe mist werkt en hoe het ook alweer zat met de mistlampen.
Wat is mist?
Mist is in principe niets anders dan een laag bewolking dat zich vanaf de grond naar boven uitstrekt, terwijl normale bewolking natuurlijk de grond niet raakt. Mist vormt zich doordat de lucht alle vocht niet meer vast kan houden. Voor het ontstaan van mist, moeten we de vraag stellen waarom de lucht opeens de waterdamp niet meer vast kan houden. In het geval van vanmorgen, hadden we te maken met stralingsmist.
Vanmorgen werd zelfs een zogeheten mistboog gefotografeerd. Zo'n mistboog ontstaat op dezelfde manier als een kring om de zon: de waterdruppeltjes breken het zonlicht en vormen daardoor zo'n boog.
Stralingsmist
Je hoort het de meteoroloog soms wel eens zeggen: "Bij opklaringen kunnen mistbanken ontstaan". In dit geval is er sprake van stralingsmist. Overdag straalt de zon op het aardoppervlak. Die straling bevat energie en hierdoor warmt het aardoppervlak op. Deze warmte wordt met de lucht erboven uitgewisseld en dus warmt dan de lucht waar wij doorheen lopen ook op.
's Nachts schijnt natuurlijk de zon niet meer, maar dat betekent niet dat er geen straling meer is. Wat namelijk ook gebeurt, is uitstraling. Het aardoppervlak straalt namelijk ook weer uit en verliest daardoor energie. Een verlies aan energie betekent dat het aardoppervlak afkoelt en, net zoals het overdag opwarmt, koelt de lucht vlak boven het aardoppervlak ook weer af. Dit afkoelen is het belangrijkste proces voor de vorming van mist.
Het aardoppervlak koelt af als gevolg van uitstraling.
Koudere lucht kan minder waterdamp bevatten. Als het dus vochtig genoeg is en/of het hard genoeg afkoelt, zit de lucht op een gegeven moment "vol". Het kan alle waterdamp niet meer vasthouden en hierdoor vormen kleine waterdruppeltjes die in de lucht hangen: mist. Wanneer de lucht "vol" zit met waterdamp, is de relatieve luchtvochtigheid ook 100%. De lucht is dan dus verzadigd.
Als gevolg van het uitstralen raakt de lucht verzadigd en ontstaan er waterdruppeltjes die in de lucht hangen: mist!
's Ochtends vroeg, als we bijvoorbeeld naar het werk rijden of fietsen, kunnen we flink hinder ondervinden van mist. Soms kan het zicht zo slecht zijn, dat het gevaarlijk wordt omdat je niet ziet waar je naar toe gaat of waar ander verkeer is. Hierdoor zijn dan ook al veel ongelukken gebeurd. Het is dus bij slecht zicht flink oppassen geblazen. Gelukkig lost mist na zonsopkomst vaak ook snel weer op. Bij dit proces wordt mist dan als het ware "omhoog getild".
Het oplossen van mist
Zodra de zon weer opkomt, bereikt zonnestraling (en dus warmte) opnieuw het aardoppervlak. Het aardoppervlak en de lucht erboven warmen weer op en vanaf de grond naar boven, wordt de lucht beetje bij beetje warm genoeg om alle vocht weer als waterdamp vast te houden. Van beneden uit lost de mist dus weer op en dan lijkt het dus alsof de mist wordt opgetild. Soms gaat die mist dan over in bijvoorbeeld wat bewolking.
De mist lost op en van de grond uit klaart het weer op.
Dit oplossen van mist verschilt wel tussen de seizoenen. Hoe krachtiger de zon is, hoe sneller alles opwarmt en dus hoe sneller mist oplost. In de winter is de zon een stuk minder krachtig en kan mist dus soms maar moeizaam oplossen. Dan is de mist dus een stuk hardnekkiger dan in de zomer.
De voorwaarden voor mist
Er zijn een aantal voorwaarden waar het weer aan moet voldoen, om de vorming van mist plaats te laten vinden. Allereerst moet het helder zijn. Als er bewolking hangt, wordt de straling van het aardoppervlak weer teruggestuurd en kan het aardoppervlak niet of niet hard genoeg afkoelen. Daarnaast is het ook belangrijk dat er niet te veel wind staat. Bij te veel wind gaat de lucht mengen en komt warme lucht van hoogte bij de koelere lucht nabij het aardoppervlak. Ook dan kan de lucht niet hard genoeg voor het vormen van mist.
De verschillende soorten mist
We hebben nu stralingsmist besproken, maar er zijn nog veel meer verschillende soorten mist met ieder hun eigen oorzaak. Zo hebben we bijvoorbeeld zeemist (ook wel bekend als zeevlam), advectiemist, en dooimist etc. Bij dooimist gaat het bijvoorbeeld niet om afkoeling van het aardoppervlak, maar door het smelten en verdampen van sneeuw, waardoor extra vocht de lucht in komt. Dan kan de lucht ook verzadigd raken met mist als gevolg.
Als er mist is, hebben we ook verschillende classificaties in mist. We classificeren mist op basis van zicht. Deze classificaties staan beschreven in onderstaande afbeelding.
De classificaties voor nevel en mist op basis van de hoeveelheid zicht.
Mistlampen
Mistlampen worden bij slecht zicht gebruikt om als auto zijnde beter zichtbaar te zijn. Hierdoor wordt het namelijk een stuk veiliger. Soms is er wel nog verwarring over wanneer je een mistlamp mag gebruiken.
De mistlampen aan de voorkant van de auto mogen bij een te slecht zicht door mist, regen of sneeuw aangezet worden. Er is geen duidelijke grens in zicht van wanneer dit wel of niet mag, maar meestal wordt een zicht van minder dan 200 meter aangehouden. De mistlichten aan de achterkant hebben wel een duidelijke grens voor gebruik. Alleen bij een zicht van minder dan 50 meter tijdens sneeuwval of mist (geen regen, dus!) mogen de mistachterlichten aangezet worden. Het kan moeilijk zijn om te bepalen of het zicht ook minder dan 50 meter is, maar het kan dan handig zijn om herkenningspunten te gebruiken zoals hectometerpaaltjes of lantaarnpalen naast de weg.
Een overzicht voor het gebruik van mistlampen.
