Heb jij al een buitje over je heen gehad vanochtend? In het zuiden van het land vielen voor het eerst in lange tijd weer wat druppels. Als dat gebeurt nadat het een tijdje droog is geweest komt vaak een kenmerkende geur vrij: petrichor. Hoe kan dat? En kunnen we het de komende tijd vaker verwachten?
De naam petrichor
Petrichor is een woord dat niet heel erg Nederlands klinkt, het zal dan ook geen verrassing zijn dat het geen oorspronkelijk Nederlands woord is. De naam komt uit het Grieks en is een samenvoeging van de woorden ‘Petra’ en ‘Ichor’. Petra betekent ‘steen’ in de mediterraanse taal. Ichor is een lastiger verhaal en heeft niet zomaar een directe vertaling. In de klassieke mythologie is Ichor het bloed van de onsterfelijken en goden. Het zou een hemelse vloeistof zijn, maar wel dodelijk voor mensen. Gelukkig is het geurtje minder schadelijk dan de naam doet vermoeden.’
Het begin van een buitje dat zo maar eens petrichor zou kunnen verspreiden.
Hoe ontstaat het?
In 1964 ontdekten twee onderzoekers hoe de geur gevormd zou kunnen worden. Daarvoor zijn een paar verschillende ingrediënten nodig, je hebt zelf vast ook gemerkt dat niet elke regenbui het luchtje verspreid. Er is een droge periode nodig, in die periode kunnen olieachtige stoffen zich verzamelen op de grond. Bepaalde planten scheiden deze olieachtige stoffen uit en de poriën in de bodem worden er vervolgens mee gevuld. Verder moet de regenbui behoorlijke druppels bevatten, een licht miezertje is niet genoeg om de klus te klaren. Door de impact van grote druppels op de grond worden de stoffen de lucht in geblazen. Kleine belletjes met de stofjes stijgen op en barsten in de lucht open. Zo vinden ze de weg naar onze neuzen en ruiken wij de geur petrichor.
De bui moet overigens ook niet te zwaar zijn, als de druppels te groot zijn en de neerwaartse bewegingen te sterk dan worden de bellen met de olieachtige stoffen zo weer teruggezet op de grond. Het is dan praktisch onmogelijk voor petrichor om zich nog zo te verspreiden dat wij het kunnen ruiken, best een delicaat proces dus.
Bij te zware buien is het geurtje vaak minder goed te ruiken.
Enkele van de buien die vanochtend vielen hadden precies de juiste grootte van druppels. In die buien was de kans op het ruiken van petrichor het grootst.
Waarom houden we zo van het geurtje?
Veel mensen vinden de geur van een regenbui na een lange droge periode erg aangenaam. Het geeft voor het gevoel natuurlijk ook wat verfrissing, zo’n zomerbuitje. Maar er gaan theorieën rond die een meer diepgaande verklaring hebben voor ons fijne gevoel bij het ruiken van petrichor. Zo zou het vanuit de oudheid geassocieerd worden met regenval die planten in de omgeving van jagers en verzamelaars liet groeien. Omdat die vroege mensen afhankelijk waren van die planten, en de dieren die op ze afkwamen, waren ze dus indirect afhankelijk van regen. Het is dan natuurlijk logisch dat ze blij werden op het moment dat het ook daadwerkelijk ging regenen. Later, na de agrarische revolutie, hadden mensen opnieuw regen nodig om hun voedselvoorziening op orde te krijgen. De gewassen op de akkers konden lange perioden van droogte namelijk niet gemakkelijk verwerken, irrigatiesystemen zoals wij die vandaag kennen bestonden nog niet. De geur van regen na een droge periode was door de geschiedenis heen dus iets dat we met voedselveiligheid konden associëren.
Verse druppels op beplanting, daar krijgen we van oudsher al een fijn gevoel bij.
Krijgen we meer buien (en petrichor) de komende dagen?
De neerslag die over het zuiden trok lost langzaam op terwijl het noordwaarts terecht. In de noordelijke helft van het land zal het nog niet tot neerslag komen. Vannacht trekken er opnieuw buien over vanuit België. Wederom lijkt dit vooral een feestje voor de zuidelijke helft te worden. De kansen op petrichor zijn daar dan klein omdat het nu al geregend heeft en het olie-mengsel op veel plekken dus al weggespoeld zal zijn.
Morgen overdag is er een kleine kans op een bui in het noordoosten. Die buien zullen echter zeer lokaal zijn, maar waar ze vallen zal er petrichor te ruiken zijn. In de nacht naar dinsdag krijgen we grootschaligere buien. Die kunnen dan ook onweer bevatten en kunnen door heel het land heen vallen. Ook dinsdagmiddag zullen er (onweers)buien vallen in Nederland. De paar plekken in Nederland die tot dan toe alle buien ontweken hebben zullen dan nog een kans hebben om de verfrissende geur te ruiken.
Vanaf woensdag lijkt het dan weer wat droger te worden. De dreiging van onweersbuien blijft echter reëel. Zeker in het zuidoosten, waar zoals het er nu uitziet op donderdag flinke buien kunnen vallen. Buien of geen buien, we gaan een zomerse week tegemoet met temperaturen tussen 24 en 28 graden en elke dag wat ruimte voor de zon.
De eerste dagen nog licht wisselvallig met vooral op dinsdag flinke neerslagkansen. De temperaturen blijven bij de zomerse 25 graden in de buurt.
