Komende nacht ontstaat er op meerdere plaatsen mist. Morgenochtend wordt het dus misschien een klein wereldje tijdens het dauwtrappen. Maar de mist blijft niet lang hangen en dan wordt het een droge lentedag met wat zonnige perioden. Maar hoe ontstaat mist eigenlijk en hoe komt het dat het als sneeuw voor de zon verdwijnt?!
Mist is een bijzondere wolkensoort die in Nederland vooral in de herfst en de winter voorkomt. Het is eigenlijk niets anders dan een wolk die de grond raakt. Met "normale" bewolking is dat natuurlijk niet het geval. Die blijft op enkele honderden meters tot kilometers boven het aardoppervlak.
Net als bij wolken vormt mist zich doordat de lucht alle vocht, oftewel waterdamp, erin niet meer vast kan houden. Vervolgens condenseren waterdruppels op deeltjes in de lucht. Die druppeltjes blijven dan "hangen" in de lucht en vormen samen de mist.
Zicht belemmerende mist. Foto: Marcel Bosch (Loenen, 16 november 2023)
Er zijn verschillende soorten mist, bijvoorbeeld stralingsmist, advectieve mist, zeemist (ook wel zeevlam), regenmist. Komende nacht krijgen we te maken met stralingsmist.
Stralingsmist ontstaat met name 's nachts tijdens opklaringen. Tijdens de nacht verliest de aarde warmte. Dit noemen we uitstraling. De lucht boven het aardoppervlak koelt vervolgens ook af. Als er genoeg vocht (oftewel waterdamp) in de lucht zit, condenseert de waterdamp in waterdruppels. De temperatuur waarbij de waterdamp in waterdruppels veranderen, heet het dauwpunt. Bij het dauwpunt bedraagt de relatieve luchtvochtigheid 100%. De lucht is dan verzadigd met water. De waterdruppels in de lucht verhinderen het zicht en is er dus sprake van mist.
Wel moet er weinig wind staat, anders "waait" de mogelijke mist gewoon weg. Als er toch wat wind staat, mengen de warme en koude lucht boven het aardoppervlak met elkaar. Daardoor kan er geen waterdamp condenseren en vervolgens ontstaat er geen mist.
Grondmist, oftewel koeienpotenmist is een vorm van stralingsmist, maar dan op een veel kleinere schaal. Het komt alleen heel dichtbij het aardoppervlak voor en dan vooral boven wat vochtigere plekken zoals sloten, vijvers en weilanden.
Grondmist. Foto: Annet Piet (Ter Aar)
Over de andere vormen van mist, kun je lezen in de blog "verschillende vormen van mist".
Oplossen van (stralings)mist
In de vroege ochtend is het (in de meeste gevallen) kouder dan later op de dag. Dat komt omdat de zon lager aan de horizon staat en de opwarmende zonnestralen een grotere afstand door de atmosfeer moeten afleggen dan later op de dag als de zon hoger aan de hemel staat.
's Ochtends vroeg is het aardoppervlak dus nog niet heel warm, maar hoe langer de zonnestralen erop schijnen, hoe warmer het aardoppervlak wordt. De lucht direct boven het aardoppervlak wordt dan ook opgewarmd. Warme lucht kan meer vocht bevatten dan koude lucht en daardoor lost de mist van onder (uiteindelijk) op.
De mist wordt als het ware "opgetild". Soms gaat de opstijgende mist over in stapelwolken en soms blijft het een laag stratusbewolking. Tijdens de winter staat de zon verder van het noordelijk halfrond af en zijn de zonnestralen niet krachtig genoeg om het aardoppervlak genoeg op te warmen. Daardoor blijft de mist soms hardnekkig hangen.
Optrekkende/oplossende mist. Foto: Anne-Marie van Iersel (Vlissingen, 18 maart 2024)
Maar nu is het natuurlijk de lente en daardoor blijft morgenochtend de mist waarschijnlijk niet lang hangen. Halverwege de ochtend zou de mist al grotendeels opgelost moeten zijn. Dan is er vooral hoge bewolking en later ontstaan met name landinwaarts ook stapelwolken. Verder blijft het droog en wordt het iets zachter. Dus prima weer voor een wandeling. Ook vrijdag en in het weekend zijn er zonnige perioden en blijft het droog bij oplopende maxima. Zondag, Moederdag wordt het lokaal zelfs zomers warm!
