De ligging van Hawaï is perfect om enorme verschillen in klimaat te krijgen. Je kan er zelfs makkelijk van een tropisch regenwoud naar een woestijnklimaat wandelen. Hier ligt zelfs één van de natste plaatsen op aarde. Hoe dat komt, lees je in deze blog!
Ligging van Hawaii
Om het klimaat van Hawaï te begrijpen beginnen we met de ligging. Het eiland ligt in het midden van de Stille oceaan. Het meest dichtstbijzijnde land vinden we pas zo’n 3750 kilometer verderop (Californië). Dat is vergelijkbaar met de afstand van Nederland tot Irak! Het eiland is opgebouwd door vulkanen. De hoogste berg is 4170 meter hoog, dit is de Mauna Loa vulkaan. Gemeten vanaf de oceaanbodem rond Mauna Loa is de berg ruim 9000 meter hoog. Zo zou deze berg ook gezien kunnen worden als “hoogste berg op aarde”, hoger dan de Mount Everest. Ook de rest van de eilanden zijn vrij bergachtig.
Passaatwind
Ten noorden van Hawaï ligt een gordel hogedrukgebieden rond de wereld. Deze hogedrukgebieden zijn verantwoordelijk voor het ontstaan van o.a. de Saharawoestijn. Ten zuiden van Hawaï ligt de evenaar. Tussen dit hogedrukgebied en lagedrukgebied waait de passaatwind. Dit is een wind die altijd uit dezelfde richting waait.
Bij Hawaï komt de passaatwind altijd uit het oosten. Dit is een gigantisch verschil met het weer in Nederland. In Nederland is de wind bijna gelijk verdeelt over de windrichtingen, enkel komt de wind ruim twee keer zo vaak uit het zuidwesten vergeleken met andere richtingen. Wind uit verschillende windrichtingen brengt verschillende weertypes. Op Hawaï komt de wind gemiddeld ongeveer 340 dagen van het jaar uit een oostelijke richting. Deze constante oostenwind heeft grote gevolgen voor het weer. Er zijn maar weinig plaatsen op de aarde met zo'n constante wind, elders zorgt de moesson nog voor meer verandering in de windrichting.
Stuwingsneerslag en föhn
Ik vertelde eerder al dat Hawaï bergachtig is. De wind botst na zo’n 3750 km over de oceaan gestroomd te hebben ineens op de bergen van Hawaï. Aan de ene zijde van de bergen moet de wind stijgen, aan de andere kant daalt de wind weer. Aan de ene zijde ontstaat daardoor stuwingsneerslag. Aan de andere kant krijg je juist te maken met het föhneffect.
Omdat in Hawaï de wind bijna altijd uit het oosten komt, is de oostzijde dus altijd de natte en vochtige kant, en de westzijde altijd de droge kant. Rond de Alpen draait de windrichting regelmatig om, en wordt de neerslag tussen de bergzijdes verdeelt, in Hawaï is de neerslag ongelijk verdeelt. De oostzijde is het hele jaar door vochtig, daar heeft zich een tropisch regenwoudklimaat gevormd. De westzijde is het hele jaar door droog, daar heerst een woestijnklimaat. In deze blog lees je meer over föhn en stuwingsneerslag in de Alpen.
Een van de meest regenachtige plaatsen op aarde ligt ook op Hawaï. Het gaat om het meest noordelijke eiland, ook daar valt door stuwingsneerslag veel regen in de bergen. Gemiddeld valt er ieder jaar zo'n 11.430 mm regen (11 meter regen). Ter vergelijking, in Nederland valt jaarlijks zo'n 850 mm regen.
Het klimaat op Hawaï
Op alle eilanden zien we dus een vochtige oostzijde en een droge westzijde. Van oost naar west gaan we dus van vochtige klimaten naar steeds drogere klimaten. Aan de andere kant is het in de bergen (1000 tot ruim 4000 meter boven zeeniveau) ook flink kouder dan aan de kust. Hierdoor gaan we van de kust naar de bergen ook van warme naar steeds koudere klimaten.
De variatie in temperatuur en neerslag zorgt ervoor dat Hawaï maar liefst 11 klimaten heeft, van de 11 komen er 3 slechts plaatselijk voor, het daadwerkelijke aantal ligt dichter bij 8 klimaten. Nederland heeft slechts 1 klimaat (gematigd zeeklimaat).
De Köppen klimaatzones van de eilanden van Hawaï. Bron afbeelding: CC BY-SA 4.0 DEED - Icy98
Bijna overal is de oostzijde groener en natter, en de westzijde bruiner en droger. De pijlen geven de windrichting aan. Bron satellietbeeld: Google Earth
De Mauna Loa
Op de Mauna Loa heerst het toendraklimaat, niet heel gek voor een berg van ruim 4 kilometer hoog. In de wintermaanden is sneeuwval op de Mauna Loa dus vrij normaal. De gemiddelde temperatuur ligt hier rond 5 graden. Dat is qua temperatuur vergelijkbaar met de Innsbruck in de Alpen.
Omdat de Mauna Loa in alle richtingen minstens 3750 kilometer oceaan heeft, is het een erg geschikte plek om metingen te doen. Hier zit je ver weg van alle ‘verstoringen’ van de mens, planten en de seizoenen. Om die reden wordt hier al sinds 1956 de CO2-concentratie gemeten. Het is één van de beste en langste CO2 metingen op aarde. Dankzij deze metingen is het duidelijk dat de CO2-concentratie ieder jaar verder toeneemt.
Vanuit het regenwoud naar een woestijn wandelen
In het noorden van Hawaï zijn de verschillen in klimaat op korte afstand enorm. Het is daar mogelijk om in een wandeling van ruim 2 kilometer van het tropische regenwoudklimaat naar een woestijnklimaat te wandelen. Je loopt dan over de bergtop, de bergtop die ervoor zorgt dat de ene zijde altijd nat is, en de andere zijde altijd droog.
Aan de westzijde valt slechts tot 250 mm per jaar. Aan de oostzijde valt tot 5000 mm regen per jaar. Bij iedere stap naar het oosten wordt het iets natter. Bron satellietbeeld Google Earth
Verder op wereldreis in de klimaten? Lees dan de blog over de klimaten van Spanje, geen land met zoveel klimaten.
