Actueel

De komende dagen wordt het warm, warmer, warmst - letterlijk, want waarschijnlijk zal donderdag het hitterecord doorbroken worden en tikken we de 40 graden aan. Dat is nogal wat voor je lijf, zeker als je er niet aan gewend bent. 

Blijf koel

Het is dus zaak om het een beetje koel te houden. Maar hoe doe je dat het beste? Gelukkig doet je lijf al veel uit zichzelf: de meest efficiënte manier van koelen is zweten, vertelde fysioloog Rob Bakels van het Universitair Medisch Centrum Groningen hier eerder. Het vocht uit de zweetkliertjes verdampt op onze huid. "Als water verdampt, kost dat energie en dat onttrekt het aan de huid waardoor die afkoelt, ook wanneer de omgevingstemperatuur hoger is dan de lichaamstemperatuur", legt Bakels uit. "Daarom is drinken ook zo belangrijk: als je niet genoeg drinkt, kun je niet voldoende zweten en dan kun je oververhit raken." 

Daarnaast adviseert hij om behalve niet te veel in de zon te lopen, ook vooral op te passen met alcohol. "Het is niet helemaal duidelijk hoe dat werkt in combinatie met hitte, maar je gaat er meer van plassen, dat is duidelijk. Je verliest dus per saldo meer vocht." Dat lekkere koude biertje toch maar even laten staan dus, of voor de 0.0 optie gaan. 

Eten en drinken

Naast voldoende drinken, is het ook belangrijk om op je eten te letten, zegt Hein Daanen, hoogleraar thermofysiologie aan de VU. "Als je extreem zweet en alleen water drinkt, dan verdunt je bloed en kan dat tot problemen leiden. Het is slim om het water drinken te combineren met een normaal dieet. Daarin zitten voldoende zouten om dat te voorkomen."

Meestal neemt je eetlust wat af als het zo warm is en heb je weinig zin om boven de hete pannen te staan. Tijdelijk wat minder eten is niet echt een probleem voor de meeste Nederlanders, zegt Daanen.

Eet veel groente en fruit en denk eraan dat je ook iets hartigs eet om zout in je lichaam te houden, is het advies van Jet Vervloet van diëtistenpraktijk De Voedietist. "Ga aan de salades. Dat is lekker makkelijk. En doe rustig aan met suikers, als je daar veel van eet krijgt je meer dorst en trek."

Koud of heet?

Ook goed: heet eten. Daanen: "Pepers zorgen voor meer zweet, in warme landen worden die daarom meer gegeten. Warme thee drinken doet hetzelfde. De gedachte daarachter is dat wij zweten vanaf een bepaalde kerntemperatuur. Een kopje thee kan ervoor zorgen dat je net die grens overgaat en gaat zweten."

Koude dranken helpen ook. Daarmee onttrek je warmte aan je lichaam. Het is wel zo dat je lichaam daarop reageert, legt Daanen uit. "Het lichaam denkt ook: ik knijp mijn vaten dicht en houd de warmte vast. Koude dranken zijn dus iets minder effectief dan mensen denken, maar zorgen wel voor verkoeling."

Zo pakken onze lezers het aan

Op Facebook vroegen we hoe jullie je voorbereiden op de hitte. Veel mensen plannen een dagje strand in en hopen, zoals Marianne Clowting, op een 'verkoelend briesje'. Ook het zwembad is een populaire optie, of dat nou lekker luxe in eigen tuin is zoals voor Diana Somers-Boschman of gezellig buiten de deur.

Anderen zoeken juist de koelte op, bijvoorbeeld op werk. Chris de Rooij werkt in een supermarkt en nodigt ook klanten uit om daar aan de zon te ontsnappen. Een prima idee, vindt Truus Bomhof, die naar de super gaat voor een kopje koffie. Carin van Kuijk neemt zelfs een strandstoel mee om kamp op te slaan bij de kletskassa en daar de andere zonontsnappers op ijsjes te trakteren. 

Veel mensen kondigen aan dat ze het vooral lekker relaxt aan gaan doen de komende dagen, zoals Lidy de Munck die nu al alle klusjes heeft gedaan, zodat ze in de ergste hitte niets meer hoeft. Voor wie er niet van houdt, is het even tandjes op elkaar en uitzitten, maar van erover klagen wordt het ook niet koeler, tipt Inge Schuiling Kamperman. En Laury Vanderloo heeft het mentale aspect helemaal goed onder controle: "Ik ga de hele week kerstfilms en documentaires over de Noorpool kijken! Dit noemen ze omdenken, en is zo'n dingetje tegenwoordig." Ook een idee.

Smeren smeren smeren

Of je nou naar de supermarkt snelwandelt of juist op standje bakken gaat, smeren is van groot belang. Want ook de zonkracht is de komende dagen hoog. Een verbrande huid wordt veroorzaakt door de uv-straling van de zon. Om te kunnen voorspellen hoe snel je verbrandt, bestaat de UV-index. Dit is een maat voor de hoeveelheid uv-straling die de aarde bereikt. Dat is vooral afhankelijk van de stand van de zon en de bewolking.

De komende dagen wordt een zonkracht van 6 á 7 verwacht. Veel hoger wordt het in Nederland niet. In Zuid-Europa kan de UV-index oplopen tot 10 en rond de evenaar zelfs tot 15. Je verbrandt dan heel snel: bij een UV-index van 7 wordt je huid na een kwartiertje al rood.

Welke zonnebrand je moet hebben, hangt af van je huid. De gemiddelde Nederlander kan volgens KWF Kankerbestrijding het beste factor 30 of hoger gebruiken. Factor 50 mag ook, maar het verschil met factor 30 is relatief klein.

Belangrijker is het om goed te smeren: minstens elke twee uur, een goede laag, ongeveer zo dik als je pindakaas op een boterham smeert. Als je in het water bent geweest, smeer dan altijd opnieuw, ook als er op je zonnebrand staat dat hij waterbestendig is.

Vergeet ook niet een zonnebril op te zetten, want al die zon kan behoorlijk schadelijk zijn voor je ogen. En dat geldt zeker voor kinderen!

Plaknachten

Overdag lukt het vaak nog wel om een koele plek te vinden, maar 's nachts is dat een heel stuk lastiger. Editie NL vroeg eerder al aan The Sleep School hoe je voorkomt dat je de hele nacht in de hitte ligt te woelen.

Zeven tips voor een goede nachtrust in de zomer

1. Bevroren dekbed. Doe je dekbed en kussens in een tas en leg deze een paar uur voordat je naar bed gaat in de vriezer. Je moet wel een groot vriesvak hebben, maar dan heb je 's nachts een heerlijk fris dekbed
2. Hou je hoofd koel. Je krijgt het alleen maar warmer als je je druk gaat maken om de hitte. Probeer rustig te blijven liggen en accepteer de warmte, dan val je sneller in slaap.
3. Katoen! Katoen weegt het minst en ademt het best. Het is daarom lekker koel om je dekens uit de lakens te halen en alleen onder je lakens te slapen. Ook zal je snel de neiging hebben om zo min mogelijk aan te trekken, maar de beste outfit voor een warme zomernacht is een katoenen pyjama. Dit zorgt ervoor dat je huid kan ademen.
4. Een windje. Het is goed om een raampje open te zetten voor wat frisse lucht, zodat er een lekker windje door de kamer blaast. Een waaier of airco aanschaffen is volgens The Sleep School een goede investering.
5. Late avonden. Warme avonden zijn lange avonden. We blijven langer op en dus eten en drinken we later. Dat is op zich geen probleem, maar het kan leiden tot een slechtere nachtrust. Probeer twee uur voor het slapen daarom niets meer te eten.
6. Water. Zorg dat je een glas water bij je bed hebt staan, maar drink alleen wanneer je dorst hebt. Een heel glas water drinken voordat je naar dromenland vertrekt is overbodig. Je dromen mogen niet verstoord worden door een volle blaas.
7. Zomergeluiden. Als je vaak wakker wordt (gehouden) door geluiden van buiten, doe dan oordopjes in.

Denk aan de dieren

Heb je het zelf heet, dan geldt dat zeer waarschijnlijk ook voor je huisdieren. Pas goed op als je je hond gaat uitlaten, zegt Mirjam Bosman van de Dierenambulance de Ronde Venen / Amstelland.  

Mensen schatten niet goed in welke inspanningen hun hond kan verrichten en hoeveel warmte een dier kan hebben. Dat verschilt ook per hond. Maar je kunt het volgens Bosman wel zien als een hond het niet trekt. "Dan gaat-ie hijgen en wordt hij sloom. Als je denkt dat je hond oververhit is, moet hij snel gekoeld worden. Liefst met een tuinslang, maar als je die niet hebt met natte handdoeken."

Omdat voorkomen uiteraard beter is dan genezen, is haar advies: "Ga niet naar buiten met je hond als het zo warm is. Zeker niet gaan fietsen of andere activiteiten doen. Natuurlijk kun je je hond uitlaten, maar doe dan korte stukjes." 

Ariaans voegt daaraan toe: "Kijk ook uit dat het dier niet in de volle zon loopt, en dat de ondergrond niet te heet is, in verband met blaarvorming aan de poten." En het advies dat inmiddels bij iedereen bekend zou moeten zijn: "Laat dieren niet achter in de auto."

Koelmatjes zijn ook een goed idee, ook voor katten. Hier lees je welke gadgets jouw huisdier kunnen helpen om het koel te houden.