December 2015 is een heel bijzondere maand geworden waarbij er enorm veel warmterecords zijn verbroken. De maand is in De Bilt dan ook de boeken ingegaan als de warmste decembermaand sinds het begin van de instrumentele waarnemingen in 1706. De gemiddelde etmaaltemperatuur is in De Bilt uitgekomen op 9,7°C. Het vorig record stond op naam van 1974 met een gemiddelde van 7,3°C. Het is nog nooit gebeurt dan een maandrecord met 2,4°C is verbeterd. De decembermaand is zelfs nog zachter uitgevallen dan de maand april in 2015 toen de temperatuur uitkwam op een gemiddelde van 9,0°C. Heel bijzonder allemaal!
Het zachte weer was te wijten aan een koppige drukverdeling tussen een lagedruksysteem boven de Atlantische Oceaan en een hogedruksysteem boven het Europees vasteland. Tussen deze druksystemen in stond de hele maand een zuid of zuidwestelijke stroming en werd voortdurend lucht aangevoerd afkomstig van het gebied vanaf de Azoren of zelfs vanaf de Canarische Eilanden. Zodoende konden begin december al diverse datumrecords (warmte records) worden verbroken. Zo werd het in het Limburgse Ell op 7 december 14,5°C, maar ook in Den Helder werd het oude datumrecord verbroken. Na een week met iets minder zachte temperaturen, werd de ‘warmte’ daarna opnieuw aangevoerd richting Nederland.
Op woensdag 16 december was de eerste dag om in de gaten te houden. Op 14 KNMI-weerstations in Nederland werd het de warmste 16de december sinds tenminste 1901. Daarnaast werden ook maar liefst 15 minimumtemperaturen verbroken. Dit bleek echter een opwarmertje voor de dag erna. Op donderdag 17 december voelde voor velen aan als een lentedag in april. Met veel zon en niet al te veel wind liep de temperatuur in een groot deel van het land op tot meer dan 15°C (!), met een evenaring van het decemberrecord in de Bilt. Het kwik kon oplopen tot 15,°C en dat is een evenaring van het record op 24 december 1977. In Limburg en Noord-Brabant liep de temperatuur zelfs op tot boven de 16°C. Niet in het zuiden, maar in het Noord-Hollandse Wijk aan Zee steeg het kwik die dag naar 16,6°C. Het weerstation bevindt zich in de Duinen op een zandgrond, waardoor de temperatuur vlak aan de kust verrassend hoog kan oplopen. Het decemberrecord (voor heel Nederland) bleef ternauwernood overeind. Dat record is in handen gebleven van Maastricht met 16,7°C gemeten op 4 december 1953. Op maar liefst 32 KNMI-weerstations werden de warmste maximum- en minimumtemperaturen van 17 december sinds 1901 gemeten.
Op de kaart: De hoogste temperatuur kon worden gemeten in Wijk aan Zee, in de Bilt werd het decemberrecord uit 1977 geëvenaard.
De dagen daarna bleven de temperatuurrecords sneuvelen alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Op 18 december was Ell de topper van de dag met een maximum van 14,7°C. Op 19 december werd opnieuw een landelijk datumrecord verbroken. In de Bilt werd het deze dag 14,1°C en het record was 13,4 graden (1993). In bijna het gehele land werden records weer een stukje scherper gesteld en alle minimumtemperaturen werden verbroken. Ook op 20 december hield er geen enkele minimumtemperatuur stand. Op maandag 21 december werd het ‘iets’ minder zacht waardoor het op ‘slechts’ 15 meetstations de warmste 21 december werd sinds de metingen begonnen in 1901. Een nieuwe bult met zachte lucht stroomde de 22e over het land en daarmee leek het decemberrecord in de Bilt in het geding te komen. Het record blijft echter staan, want warmer dan 14,4°C werd het in de Bilt niet. Dit betekent wel een dik, nieuw datumrecord. De derde in deze bijzondere weerweek! Weer konden bijna alle weerstations een nieuw datumrecord optekenen.
Echter, bleef Maastricht één tiende onder het oude record. De topper van de dag was Woensdrecht met 14,6°C. Opvallend was de bewolkte dag, maar door een stevige zuidwestenwind werd zeer zachte lucht vanaf de Canarische Eilanden helemaal richting ons land getransporteerd. Al met al regende het records met als toppers weerstations Woensdrecht en Hoek van Holland, waarbij alle maximum- en minimumrecords van de afgelopen 7 dagen zijn verbroken. Bovendien is er geen enkel weerstation geweest waarbij geen enkel record is gebroken.
Op de foto: de natuur ontluikt in de kerstmaand wel erg vroeg. De foto is gemaakt door Ab Donker.
Als klap op de vuurpijl kregen we te maken met de warmste Kerstdagen sinds tenmimste 1901. Op 1ste Kerstdag werd het in De Bilt 14,0°C. Het oude record uit 1997 met 12,8°C is hiermee verpletterd. Ook op 2de Kerstdag een royale verbreking van het oude record uit 1974 met 12,1°C want het kwik kon in De Bilt klimmen naar 14,4°C. In het Limburge Ell kon het zelfs 14,9°C worden. Daarmee was de koek nog niet op want ook op 3de Kerstdag (27 dec) opnieuw een datumrecord met in de Bilt 13,1°C. Gedurende 25 dagen kon het kwik in De Bilt oplopen naar tenminste 10°C en dat is een absoluut record! Ook heel bijzonder was dat de maand in De Bilt geheel vorstloos is verlopen, dat is nog nooit gebeurt. Vorst a/d grond wordt daarbij buiten beschouwing gelaten, het gaat op vorst in de thermometerhut op 1.5 meter hoogte. Het was een zeer bijzondere maand waarbij er nog heel wat records niet zijn besproken, maar wij hopen dat u met het lezen van deze column een idee heeft gekregen hoe bijzonder deze maand wel niet was.
In samenwerking met Ed Aldus en Lars van Galen.
